Profaan verwijst naar het wereldlijke, het alledaagse leven waarin religies en godsdiensten een beperkte rol spelen. Het profane leven is gekarakteriseerd door een gebrek aan heiligheid en sacrale betekenis. In deze context betekent pro-faan letterlijk vóór de heilige ruimte blijven staan of het weigeren binnen te gaan. Profaneren betekent opzettelijk ontheiligen en kan worden gezien als een vorm van godslastering of blasfemie, waarbij het heilige wordt ontdaan van zijn sacraliteit en alles tot het alledaagse, onbetekenende wordt herleid.
Profaneren kan worden opgevat als een manier om de wereld van mythe en betovering te ontdoen, oftewel het proces van onttovering. Een agressieve vorm van profaneren is het opzettelijk ontwijden van wat als heilig of sacraal wordt beschouwd.
Hoewel de wereld als profaan kan worden gezien, speelt spiritualiteit altijd een rol, hoe gering ook. Zelfs in een mondaine, seculiere wereld zijn er veel rituelen en voortdurende ritualisering. Het ontwikkelingsproces van seculiere rituelen is vaak vloeiend en variabel. Bijvoorbeeld, het verschil tussen simpelweg boodschappen doen bij een supermarkt (zeer profaan) en deelnemen aan speciale koopjesdagen bij een warenhuis (collectief jagen op aanbiedingen), of van het kopen van een gewone crème bij een drogisterij naar het zorgvuldig uitzoeken van trouwringen (met een meer rituele betekenis). Uiteindelijk kan zelfs de morele vraag of iets ethisch verantwoord is, zoals het kopen van tropisch hardhout of bronwater, een spirituele dimensie krijgen.
Soms ondergaat het profane een hertovering, waarbij het alledaagse weer een spirituele of sacrale betekenis krijgt. Bijvoorbeeld, in een medische context kan een patiënt de ervaring van een arts als een pelgrimage beschouwen, waarbij de spreekkamer als een heilige ruimte wordt ervaren en de dokter als een soort priester. Deze hertovering kan ook het placebo-effect verklaren, waarbij symbolische aspecten van medische handelingen een toverachtige verbetering teweegbrengen. Zo blijkt onze profane wereld vaak minder wereldlijk dan het op het eerste gezicht lijkt.
