Originalisme is recht spreken op basis van strikte interpretatie van de oorspronkelijke wetstekst. Het schrijft voor dat rechters zo dicht mogelijk bij de oorspronkelijke betekenis van de wet blijven.
Grond- en mensenrechten worden op twee manieren geïnterpreteerd. Originalisten pleiten voor een strikte interpretatie van wat letterlijk in het oorspronkelijke wetboek staat. Rechters dienen zoveel mogelijk te interpreteren in het licht van de opvattingen die heersten onder de opstellers van destijds. Deze benadering contrasteert met een meer dynamische methode, waarbij rechters wetsartikelen ruimer interpreteren, uitgaande van de hedendaagse betekenis en doelstellingen.
De Amerikaanse grondwet werd in de 18e eeuw opgesteld vanuit toenmalige denkkaders. Direct na de Tweede Wereldoorlog stelden rechtsgeleerden de universele mensenrechten vast. Er zijn ook originalisten die niet enkel tekstgericht zijn, maar focussen op betekenisgeving. Zij proberen te achterhalen wat het publiek destijds wilde en verwachtte van nieuwe wetgeving.
Een Hof dat de emancipatie van vrouwen, homoseksuelen, transgenders, gehandicapten, enzovoort niet in beschouwing neemt, omdat het vasthoudt aan de verwachtingen van vroeger, heeft weinig moreel gezag en ondervindt weinig steun van de publieke opinie. Het ruimer interpreteren van de wet, specifiek de subculturele mensenrechten, dan de makers ervan voor ogen hadden, stuit bij originalisten soms op bezwaren. Zij vrezen dat dit leidt tot rechterlijk activisme. Activistische rechters overschrijden volgens originalisten de grenzen van hun bevoegdheid en mandaat.
Het oorspronkelijke narratief is richtinggevend voor de toetsing van wetgeving. Rechters moeten altijd binnen een bepaalde reikwijdte handelen en zijn gebonden aan grenzen. De vraag welke argumenten bepalen of een bepaalde interpretatie binnen die reikwijdte valt, zal steeds terugkeren. Ons rechtsbewustzijn is niet in beton gegoten.
