Narratief is een samenhangend verhaal om een idee overtuigend te presenteren. Narratieve identiteiten zijn geconstrueerde levensverhalen op basis van betekenisgeving aan eigen verleden, heden en/of toekomst.
De verhalen over het klimaat en het publieke debat over de opwarming veranderen qua inhoud en presentatie in de tijd, zijn nooit afgerond. In plaats van getallen, grafieken en foto’s (= Tellen) focust het narratief/discours over het klimaat (= Vertellen) soms op hoe de wereld aan het nageslacht wordt doorgegeven. In zo’n situatie zal het narratief van voorouderschap een ‘goed verhaal’ moeten opleveren. Ook ontkenners van klimaatverandering creëren eigen verhalen, hebben hun eigen micro-narratieven of mini-vertellingen. Kortom, een narratief is vaak incompleet, poreus en kan ook vals, dom, naïef en biased zijn.
Legendes, mythes en sprookjes werken anders dan narratieven. Zij bieden troost, hebben een ‘rode draad’, een ‘plot’ en een ‘happy ending’ en zijn literair van aard. Sneeuw Witje geeft geen botanische beschrijving van bloem tot bloem maar haar storytelling presenteert een steeds wisselend boeket.
Een professioneel narratief is instrumenteel, werkt rolbevestigend of emanciperend, wil het publiek in beweging brengen. Deze narratieven zijn performatief en politiek van aard. Sommige narratieven manipuleren, zoals Trumps verloren verkiezing of Poetins Oekraïne verhaal. Ander voorbeeld is de advocaat die met een overtuigend counter-narratief of tegengeluid de rechter probeert te beïnvloeden.
Het narratief kan ook op eigen zelfbeeld, persoonlijke levensloop en identiteit gefocust zijn. Denk aan asielzoekers, het slachtoffer van incest of verkrachting jaren geleden of iemand in diaspora. Zij kunnen dan een autobiografisch samenhangend verleden gaan reconstrueren waardoor een identitaire levensgeschiedenis ontstaat. De functie daarvan is betekenis aan het dagelijkse leven te geven en continuïteit te creëren richting een gekoesterde toekomst. Zulke reflectieve narratieve identiteiten zijn meestal helend en zingevend en dienen om individueel en als lid van de groep sociaal-cultureel te kunnen bestaan.
