Jannes H Mulder

Schrijver op Ensie

Gepubliceerd op 30-10-2024

Antropodenial

betekenis & definitie

Antropodenial is het ontkennen van overeenkomsten tussen mensen en dieren.

Frans de Waal heeft met zijn team door middel van YouTube-filmpjes inmiddels de ogen geopend van ontelbare ‘aap-ontkenners’. Deze 'aap-ontkenners' zijn mensen die blijven ontkennen dat apen menselijke eigenschappen kunnen vertonen. Naast deze vorm van ontkenning, hebben we ook een blinde vlek voor het probleemoplossend vermogen van bijvoorbeeld slijmdieren, of voor de innige samenwerking van termieten en schimmels bij de bouw van hun bovengrondse structuren (stigmergie). Daarnaast bestaat er aangetoond minimaal bewustzijn bij organismen zoals octopussen, schimmels, paddenstoelen, korstmossen, en mogelijk meer. Nieuwe generaties onderzoekers kunnen eventuele andere ‘verwantschap-ontkenners’ verder uitdagen en onderzoeken. Samen met De Waal verzetten deze onderzoekers zich tegen antropodenial en pleiten zij voor genuanceerd antropomorfisme, waarbij parallellen tussen menselijk en dierlijk gedrag worden erkend.

Octopussen en schimmels, bijvoorbeeld, worden vaak ten onrechte als hersenloze wezens gekarakteriseerd. Maar let op! Horen hoeft niet altijd via oren te gaan, zien niet altijd via ogen, en interpreteren niet altijd via zenuwweefsels. Communicatie kan ook via geuren plaatsvinden, zoals truffels dat doen. Antropodenial is het a priori afwijzen van gedeelde karakteristieken tussen dieren en mensen, terwijl deze overeenkomsten bij herhaling zijn aangetoond. Antropodenial is een vorm van antropocentrisme, de neiging om de mens centraal te stellen en als maat der dingen te beschouwen.

Het begrip antropodenial draagt ertoe bij dat mensen behoedzamer met andere organismen in de natuur omgaan, ook met bijvoorbeeld hun eigen darmflora. De idee dat de mens absoluut boven alles staat, blijkt een hersenspinsel te zijn—en een schadelijk spinsel.