zo als het doorgaans genoemd wordt, wordende die benaaming afgeleid van het Dorp Assum, dat voor heen Axem of Achem genoemd was. MELIS STOKE zegt daar van:
Hij meersede hem haar goet
In Limmen en in Bachem
In Suuren ende in Axem.* *Achem.
Het is geleegen in de Banne van Heemskerk, 300 Roeden van het Kennemerlandsche Dorp van dien naam, en agt van de stede Beverwijk, aan den zogenaamden Tolweg, in een alleraangenaamsten oord. Sommigen zijn door deeze standplaats misleid geworden, en hebben het Huis te Assendelft, wier Heeren naderhand bezitters van Assumburg werden, vooreen en hetzelfde gehouden. Doch het eerste hebben wij reeds gezien, dat 1425 vernield werd; terwijl dit, waar van wij hier spreeken, ruim een Eeuw laater gebouwd is. Dat dit op hoog en laag Rechtsgebied roemen mag, blijkt uit het geen de Hr. AMPZING ’er van zegt, met deeze woorden:
Dit moet ik hier ook nog van Assenhurg verklaaren,
Dat, dat het Halsrecht voert voor veele hondert jaaren,
Hoe het in hooger magt een hooge Vierschaar spant,
Tot straffe van 't geboeft, tot zuivering van 't Land.
Het gebouw zelf werd door GERRIT VAN ASSENDELF, Ridder, Heer van Assendelf, Heemskerk, enz. President van den Hove van Holland, Zoon van NICOLAAS VAN ASSENDELF en van ALIJT VAN KIJFHOEK, Heer van Oude-Lands- en Yden-Ambacht, getimmerd, tusschen de jaaren 1530 en 1558 (in welken tusschentijd hij en zijn Vader overleeden), niet verre van het Slot Haarlem, weleer het stamhuis der Edelen van Haarlem, en waar naar de bezitters den Tijtel van Vrijheeren van Oud-Haarlem voerden; somtijds deeden zij zig ook Vrijheeren van Haarlem noemen. Doch de Staaten van Holland hebben, volgens Resolutie van 11 Maij 1649, aan de Heeren van Assendelf doen aanschrijven, dat zij begeerden, dat de Tijtel van Vrijheer of Baron van Haarlem niet meer zou gebruikt worden.
De bezitting van het Stamhuis der Edelen van Haarlem, was door het Huwelijk van DIRK VAN ASSENDELFT, Zoon Van BARTHOUT DEN TWEEDEN en VAN MARGRETA VAN POLANEN, met MABELIA VAN HAARLEM, overgebragt in het Stamhuis van Assendelft, welk, van dien tijd af aan, hun Wapen met dat van de Edelen van Haarlem gekwartileerd gevoerd heeft. Schrijvers van vroegere dagen zeggen, dat gemelde Bouwheer van dit voortreffelijk Slot Assumburg menigmaal groot berouw gehad heeft, dat hij het niet op de oude en zwaare grondmuuren van het Huis Oud-Haarlem gesticht had, om daar door de gedachtenis der Oudheid en Eere van dien vermaarden stam te beter voor den roest des tijds te bewaaren.
De gedaanten, waarin dit Huis zig in de jaaren 1612 en 1630 vertoonde, zijn door RADEMAKER in twee fraaije prenttafeltjes vertoond; een ander vindt men in SMIDS Schatkamer, zo als het zig in ’t jaar 1646, van vooren en op de rechter zijde, vertoonde. De bezitters van het Slot Assumburg vindt men op de Lijst der Heeren van Assendelf aangeweezen.
Zie M. STOKE, AMPZING, JUNIOS, SCHREVELIUS en anderen.
