Vaderlandsch woordenboek

Jacobus Kok (1780)

Gepubliceerd op 30-01-2024

AITONA, MARKGRAAF VAN

betekenis & definitie

voerde, na den Markgraaf van St. Croix, het bevel over het Spaansche Leger, terwijl Prins Fredrik Hendrik, in’t jaar 1633, den Spanjaarden, Rijnberk, als de eenigste en laatste stad, die zij aan den Rhijn nog bezet hielden, ontnam.

Doch geduurende het beleg, was Aitona met zijn Leger naar den Maaskant getrokken, als of hij voorneemens was, Venlo of Roermond aantetasten, of over de Maas wilde trekken, om Rijnberk te ontzetten. Fredrik Hendrik deed alle poogingen om dit te voorkomen. Maar eer de afgezondene benden hem genaderd waren, had hij zig in Stevensvaard, een klein Eiland in de Maas, geworpen, alwaar de Graaf van den Berg een Slot had, waar omtrent altoos de onzijdigheid was in acht genomen. AITONA maakte ’er zig niet alleen meester van, maar deed het ook geregeld versterken, dewijl het hem den overtogt over de Maaze verzekerde. Oranje brak op van Rijnberk, en sloeg zig te Boxtel neder. AITONA volgde hem op de hielen, en zogt hem, meer door heen en weder te trekken te vermoeijen, dan een slag te wagen; waar toe de Staatschen echter zig zeer begeerig toonden. Het jaargetij verloopen zijnde, sloeg de Prins zig bij Maastricht, en AITONA bij Hannuije neder, in Zulk eene legging, dat hij gantsch Spaansch Braband dekte. Na den dood van de Infante IZABELLA KLARA EUGENIA, was Aitona een der geenen, die door PHILIPS DEN IV, als Regenten tot het bestier der Nederlanden benoemd waren, ’t Liep aan tot de maand Junij van het volgende jaar, eer de beide Legers weder te velde kwamen. ORANJE, onkundig van des vijands oogmerken, deed het Leger der Staaten omtrent Nijmegen bij een trekken. AITONA vertoonde den schijn, als of hij tot de belegering van Maastricht geneegen was. Hij maakte zig meester van het Slot Argenteau, boven, en van een ander Slot beneeden die stad, en deed verder de toegangen rondsom dezelve bezetten; verder toonde hij, niet door geweld, maar door uithongering, zig daar van meester te willen manken. Doch het beleg van Breda, ’t welk ORANJE voorgaf te willen ouderneemen deed den Markgraaf terstond het beleg opbreeken; hij legerde zig eerst te Turnhout, en naderhand te Diest. Schenkeschans, in het jaar 1635, door de Spanjaarden, bij verrassing ingenomen zijnde, voerde hij, onder den Kardinaal Infant van Spanje, het bevel, tot dat hij, aan eene ziekte, ter dier plaatze overleed; de Hertog van Lenna volgde hem op in het bewind.

Leven
van FREDRIK HENDRIK , II Deel.

< >