Een staurotheek (gr. stauros, paal) is een reliekhouder voor een stuk van het kruishout. Zo’n houder is soms in een groter geheel geplaatst. Staurotheken worden vaak gemaakt van dure houtsoorten of metalen of van email. Erop werden scènes uit het leven, sterven en de verrijzenis van Christus uitgebeeld. Staurotheken bestonden in kast- en kruisvorm.
De misschien wel beroemdste staurotheek is de in 1204 door kruisvaarders uit de Hagia Sophia in Constantinopel geroofde en naar Limburg aan de Lahn gebrachte kruisreliekhouder (‘Staurotheek van Limburg an der Lahn’). Oerbeeld van deze kunst was een uit zilver bestaande doos waarin het hout van het heilig Kruis ligt, waarvoor al sinds de vierde eeuw tot op de dag van vandaag op Goede Vrijdag talrijke pelgrims naar Jeruzalem komen.