Gouden horizon encyclopedie

Dr. B.M. Parker (1959)

Gepubliceerd op 07-10-2024

LITTERATUUR

betekenis & definitie

‘Litteratuur' komt van het Latijnse woord ‘littera’ (letter). Evenals alle kunst zoekt de litteratuur schoonheid; ze wil de lezer esthetisch ontroeren.

Niet alles wat geschreven wordt, is litteratuur. Er bestaat geen vaste grens. Toen ons volk had leren lezen en schrijven, maakte het geen onderscheid tussen wetenschappelijke, zedelijkgodsdienstige en esthetische lectuur. Vandaar dat van de middeleeuwen tot in de eerste jaren der I9e eeuw werken tot de litteratuur worden gerekend, die tegenwoordig niet als litterair zouden worden beschouwd, b.v. de biologische en historische leerdichten van de middeleeuwer .Jacob van Maerlant, Jacob Cats’ ‘Nuttelyck Huys-Boeck’ (waarin o.a. keukenrecepten voorkomen) en Bilderdijk’s ‘Ziekte der Geleerden’.Een schrijvende kunstenaar gaat even zorgvuldig met zijn woorden om als een schilder met zijn kleuren. Onder litteratuur valt allerlei schrijversarbeid. Verhalen, gedichten, toneelspelen, verhandelingen, geschiedkundige werken, levensbeschrijvingen en reisverhalen kunnen alle tot de litteratuur behoren. Sommige litteraire verhalen zijn kort; andere zijn zo lang, dat er een heel boek mee gevuld kan worden. Zulke lange verhalen worden romans genoemd; minder omvangrijke verhalen heten ‘novellen’ of behoren tot het genre van het korte verhaal. Ook gedichten worden in allerlei lengten geschreven.

Lange gedichten, die de heldendaden van een persoon of een land verhalen, noemen we epische gedichten. Toneelspelen (ofwel drama’s) worden verdeeld in tragedies en komedies; uiterst vrolijke en ongecompliceerde komedies worden aangeduid met de naam ‘klucht’.

Elk beschaafd land heeft een eigen litteratuur. Veel mensen leren een vreemde taal om iets te kunnen begrijpen van de litteratuur van een ander land.

De maatstaven, waarmee bepaald wordt wat litteratuur is en wat niet, veranderen nogal eens. En zelfs in eenzelfde tijd kan er verschil van mening bestaan over wat litterair deugt en wat niet. Meestal is de tijd de beste maatstaf. Litteraire werken van formaat overleven elk modeverschijnsel en worden honderden jaren na de dood van de schrijver nog gelezen. Zulke ‘klassieke’ werken zijn bijvoorbeeld de epische gedichten ‘Ilias’ en ‘Odyssee’, die in de tijd van het oude Griekenland geschreven zijn door de dichter Homerus. Ook de werken van de Engelsman Shakespeare, de Fransen Molière en Corneille, de Duitsers Goethe en Schiller en - in eigen land - Joost van den Vondel hebben de jaren overleefd en blijven ook in onze tijd de lezer of luisteraar boeien.

Sommige auteurs hebben speciaal voor kinderen geschreven. Gedichten en verhalen vormen het grootste gedeelte van de zg. jeugdliteratuur. Veel van de figuren uit deze verhalen en gedichten zijn zo levensecht beschreven, dat veel mensen niet beter weten of ze hebben echt bestaan.

< >