Geographisch- historisch woordenboek

Servaas de Bruin, D. Noothoven van Goor (1869)

Gepubliceerd op 29-11-2021

O’Donnell

betekenis & definitie

oud adellijk iersch geslacht, aan hetwelk eertijds het landschap Tyrconnel (thans graafschap Donegal) toebehoorde. Als aanhangers der Stuarts waren bijna al de leden dezer familie uit hun vaderland voortvluchtig sedert den slag aan de Boyne.

Velen hunner vestigden zich met den titel van graaf O’D. van Tyrconnel in Oostenrijk, dat verscheidene leden van dit geslacht onder zijne veldheeren en staatslieden telt, o. a. in onzen tijd:O’D. von Tyrconnel (Maximiiiaan Karel Lamoral, graaf), geh. 29 Oct. 1812, generaal-majoor en vleugel-adjudant van keizer Frans Jozef, wiens leven door O'D. gered werd 18 Febr. 1853 bij den moordaanslag van Libeny.

Ook in Spanje kwam het geslacht O'D. in aanzien, o. a.: O’D. (Jozef Hendrik), graaf van Abispal, geb. 1769, trad in dienst bij de spaansche garden, klom in den opstand tegen Napoleon op tot generaal, en bevocht bij La-Bispal eene overwinning, waarvoor hij met zijnen grafelijken titel beloond werd. Na 4814 speelde hij echter eene zeer dubbelzinnige rol, door zich, naar gelang van omstandigheden nu eens voor den absoluten koning, dan weder voor de Constitutioneelen te verklaren, zoodat hij ten laatste veracht werd door alle partijen. Hij stierf als vluchteling te Montpcllier 16 Mei 1834.

O’D. (Leopold), graaf van Lucano, jongste zoon van den vorige, geb. 12 Jan. 1809, streed voor Maria Christinn, die hem tot divisie-generaal benoemde. In 1843 werkte hij mede tot Espartero's val, en werd benoemd tot kapitein-generaal van Cuba, van waar hij 1848 teruggeroepen werd. In 1854 stond hij aan het hoofd van den militairen opstand van 28 Mei, waardoor het ministerie Sartorius (San-Luis) omver werd geworpen, en trad 30 Juli onder Espartero op als minister van oorlog. In de Juli-omwenteling van dat jaar beteugelde O’D. verscheidene geweldige opstanden, o. a. die van Madrid, van Barceiona, van Saragossa, en van verscheidene andere steden ; doch reeds spoedig moest O’D. de plaats ruimen voor Narvaez, die 12 Oct. 1856 weder aan het bewind kwam, en tegen wien O’D. nu als lid van den Senaat eene behendige oppositie voerde, zoodat Narvaez reeds in Oct. 1857 weder als minister moest aftreden; en 1 Juli 1858 trad O’D. andermaal als minister van oorlog op, aan het hoofd van een kabinet, dat voor Spanje van langen duur is geweest, en roemrijk levens, daar onder dit ministerie eerstens |door het concordaat van 25 Aug. 1859 een einde gemaakt werd aan de geschillen met Home; om niet te spreken van Spanje's deelneming aan de fransche expeditie tegen Achter-Indiè (1858—59), werd door Spanje 22 Oct. 1859 de oorlog verklaard aan Marokko, en in Dec. 1859 werd O’D. zeif bekleed met het opperbevel over de armee, die Marokko moest tuchtigen; hij bemachtigde 6 Febr. 1860 Tetuan, en besloot den veldtocht met de overwinning van 23 Maart bij Tetuan, waarop hij tot hertog van Tetuan verheven werd, cn zijne ministeriëele portefeuille wederaanvaardde. Hij onderdrukte 1 April 1860 den Carlistischen aanslag van generaal Ortega; en 6 Dec. 1860 werd er een aanslag op het leven van O’D. beproefd, doch verijdeld. Met Engeland nam Spanje deel aan de fransche expeditie naar Mexico, waaraan Spanje en Engeland zich echter, krachtens het tractaal van Soledad (19 Febr. 1862) onttrokken. In 't begin van 1863 moest O’D. als minister aftreden (Mirafïores verving hem 4 Maart); en in Nov. 1867 stierf O'D. te Biarrits.

< >