Sterven, een woord dat van oorsprong ‘slapen’ betekent maar te bekend en te direct geworden is. Het beeld van de dode die ‘slaapt’ vinden we al terug in de bijbel (in Lucas 8: 52 en 5 3, wanneer Jezus wordt gevraagd om het twaalfjarige dochtertje van Jaïrus te genezen) en in alle Germaanse talen, nog voor het christendom van zich liet spreken (zie Reinsma 1992, blz. 56). Hetzelfde beeld zien we ook in het gelijkaardige ‘insluimeren’ en in ‘ontslapen*’; ‘rusten*’. Iemand ‘laten inslapen’ is dan weer een eufemisme voor euthanaseren, al wordt dat laatste woord ook door velen (met name tegenstanders van euthanasie) als een eufemisme beschouwd.
Men kan zowel mensen als dieren ‘laten inslapen’, alhoewel het resultaat niet altijd fataal hoeft te zijn. Vgl. iemand een spuitje* geven. In het Engels gebruikt men het eufemisme ‘to put away (down; out; to sleep)’.
Vijf nieuwe poesjes erbij. Bij elkaar is Lamperijn nu, vier jaar oud, de moeder van negenentwintig. We zullen er drie weg laten halen door het asiel, dat van ‘doen inslapen’ spreekt.
Renate Rubinstein: Sta ik toevallig stil. 1970
‘Dat één zo’n dier zo’n watersnood kan veroorzaken. Wat heb je met hem gedaan?’
‘Ik heb hem laten inslapen.’
Maarten ’t Hart: Onder de korenmaat. 1991
Taalvervuiling, aldus Eric Beauchemin uit Hilversum. Immers, euthanasie geldt pas als er sprake is van ondraaglijk lijden. Ook ontbreekt bij de zwerfkatten de herhaald uitgesproken wens te sterven.
De Dierenbeschermer had ‘laten inslapen’ kunnen zeggen, als iets nauwkeuriger eufemisme. Doden en doodgaan van dieren blijkt steeds weer een gevoelige zaak. In januari werd gesproken van een gekke koe die was ‘overleden’ ofwel ‘bezweken’.
de Volkskrant, 29-03-97
Omdat ik het al helemaal niet aan zou durven om bij twee mensen kort na elkaar een euthanaticum in te spuiten en omdat beide echtelieden het liefst gelijktijdig wilden inslapen, werd afgesproken dat Gert-Jan en ik tegelijk het middel zouden toedienen.
Trouw, 13-11-99
Nog één stap verder, en we laten een oud, lastig, malend en medisch duur familielid straffeloos ‘inslapen’ als ware het een huisdier met een pijnlijke heupziekte.
Elsevier, 17-02-2001
