Eigenlijk: in een toestand verkeren waarin men zich gelukkig voelt. Tegenwoordig gezegd van een vrouw die moet bevallen. Vroeger zei men ook voluit ‘in blijde verwachting van het moederschap zijn’. Dat klinkt heel wat positiever dan de plattere (want veel plastischere) variant ‘een buik vol benen hebben’: zwanger zijn. Engelssprekenden gebruiken de wazige uitdrukking ‘to be in an interesting condition’.
Rond zwangerschap en bevalling heeft lange tijd een mysterieuze sfeer gehangen, vooral in de preutse negentiende eeuw. Het waren immers de zichtbare resultaten van wat er aan voorafging en waar men liever niet over praatte: de geslachtsgemeenschap. Er werd vaak rond de hete brij heen gedraaid. Getuige hiervan de talrijke omfloerste uitdrukkingen: ‘het is er aangebrand*; ‘alzo zijn’ (Zuid-Nederlands en vermeld door o.a. Amaat Joos); ‘zij heeft in de appel gebeten’ (bij Teirlinck); ‘ze gaat in arbeid’ (o.a. bij Vondel); ‘ze heeft de bonen (of: de lading) scheep’ (bij Harrebomée); ‘hij heeft het brood in de oven’ (zijn vrouw is zwanger. Vermeld door Van Dale); ‘een blinde passagier hebben’ (Endt. 1974); ‘in gezegende* toestand zijn’; ‘ze heeft gort gegeten’ (Harrebomée); ‘ze gaat groot’ (o.a. bij Hooft); ‘ze heeft het heiligdom in de kasse gekregen’ (zie WNT); ‘ze loopt met rijpe kersen bij de straat’ (zeventiende-eeuwse uitdrukking vermeld in WNT); ‘ze gaat met kind’ (o.a. bij Cats en Huygens); ‘ze heeft iets in haar korf’ (het WNT citeert A. Ruften: ‘Bijdrage tot een Haspengouwsch Idioticon’. 1890); ‘in de kraam moeten’ (o.a. bij Bredero). Nu het geboortecijfer weer aan het dalen is, is zwangerschap eigenaardig genoeg een modieus item geworden en al lang geen taboe-onderwerp meer. Er kan zonder schroom in het openbaar over gesproken worden. Niettemin blijven talrijke negentiende-eeuwse eufemismen rond dit onderwerp voortleven.
