Een oude en wijdverbreide opvatting wil dat ieder mens een alter ego heeft, dat in de gedaante van bijv. een (witte) muis of een insect (tor, vlinder) het lichaam door de mond kan verlaten. Dit ligt er dan als dood bij.
Belemmert men het diertje, in de volkskundige literatuur wel zieledier genoemd, terug te komen, dan sterft die persoon. In Groningen vindt men nog enkele sporen van dit volksgeloof in sagen. Een nachtmerrie verlaat 's nachts haar lichaam dat voor dood blijft liggen tot ze terugkomt. Over de aulk Engel Pompkeblad in Westerwolde (hij wordt ook wel een heks of nachtmerrie genoemd) werd verteld dat hij soms dood leek te liggen, totdat er een witte muis verscheen en in zijn mond sprong.Lit.: Huizenga-Onnekes, Volksverhalen, n; H. Lixfeld, ‘Die Guntramsage’, Fabula 13 (1972) 60-107.
