Nieuwe Groninger Encyclopedie

P. Brood, A.H. Huussen en J. van der Kooi (1999)

Gepubliceerd op 20-09-2021

Reker, siemon jan hendrik

betekenis & definitie

(Uithuizen 1950)

Journalist en neerlandicus, sinds 1984 de eerste streektaalfunctionaris waartoe de Provincie Groningen het intitatief had genomen. Studeerde na enkele jaren van journalistieke bezigheden (RONO/Radio Noord en Nieuwsblad van het Noorden) Nederlandse taal- en letterkunde aan de RUG, bij welke vakgroep hij aansluitend medewerker werd (1983). Als streektaalfunctionaris (verbonden aan het Nedersaksisch Instituut) heeft hij zowel een stimulerende als een onderzoeksmatige taak. Zijn Zakwoordenboek Gronings-Nederlands, Nederlands-Gronings is een van de voorbeelden van de combinatie van beide aspecten. Het verscheen na de eerste druk (1988) inmiddels viermaal in bewerkte vorm (1989,1993,1995 en 1998). Op het woordenboek van Ter Laan maakte hij handmatig een retrograde lijst vooral ten dienste van het onderzoek naar de Groningse woordvorming (Omgekeerd is ook wat weerd, 1985), wat hij later (1999) eveneens maakte voor de familienamen van de provincies Groningen en Friesland in 1947.

In 1992 vond hij het verloren gewaande manuscript van het woordenboek van P. Boeles terug en gaf dat in 1997 in samenwerking met anderen uit. Publiceerde over H. Molema en daarnaast diverse malen over Nederlandse woordenboeken, waaronder dat van M.J. Koenen.

Promoveerde in 1989 aan de RUG op een onderzoek naar het werkwoordelijke systeem van het Gronings en vooral van het werkwoord ‘hoeven’ daarin en publiceerde in de eerste helft van de jaren ’90 zeven afleveringen van een Groninger Gebruiksgrammatica. In 1992 verscheen zijn Hou is dat?, een speelsinformatief-talige rondreis door Groningen. Daarnaast schreef hij vooral in de Driemaandelijkse Bladen taalkundige artikelen (over o.m. het telwoord, zwakke verleden tijden van het werkwoord en het persoonlijke voornaamwoord in het Gronings), meer literaire (onder andere over Sien Jensema, J.A. Fijn van Draat, Simon van Hasselt) en bewegingsgerichtere stukken, zoals over de benoeming van de eerste hoogleraar Nedersaksisch, de erkenning van het Gronings e.d. In de DGD-bladen verschijnen regelmatig afleveringen van zijn rubriek ‘Verwoord’, in het Nieuwsblad van het Noorden schreef hij de rubrieken ‘Toalproat’ (1985-1986) en ‘Baak’ (sinds 1998). Een reeks van populariserende bijdragen over taal en letteren maakte hij daarnaast voor Toal en Taiken.

Ter gelegenheid van twee jubilea als streektaalfunctionaris bracht hij achtereenvolgens Dikke woorden uit (1996, drie drukken) en Pelzyrstukken, 1999, goeddeels ongepubliceerde verhalen uit de 19de eeuw van L. Doornbos. Hij was bij alle tot dusver verschenen delen van Het Dialectenboek betrokken, de tweejaarlijkse publicatie van de Vlaams-Nederlandse Stichting Nederlandse Dialecten waarvan hij sinds de oprichting bestuurslid en sinds 1994 voorzitter is.

Reker presenteerde enkele jaren het Groninger zaterdagochtendprogramma en verzorgde spraakmakende Groningstalige cultureel getinte programma’s voor Radio Noord. ‘Sloaperstil’ (waarin Ede Staal als verhalenverteller optrad en Harm van der Veen historische bijdragen verzorgde) van 1985-1987, ‘AHA’ (over taal, onder anderen met medewerking van Peter Visser) van 1991-1995 en ‘Station Noord’ (1996-1997) waaraan Jan Mulder enige tijd in het Gronings bijdroeg. Sinds 1998 is hij incidenteel Nederlandstalige presentator van nieuwsprogramma’s zoals in zijn beginperiode bij de regionale omroep, vanaf 1975.

< >