Dorp in de gemeente Stadskanaal tussen Nieuwe Pekela in het N.W., Stadskanaal in het Z.W. en Vlagtwedde in het O.; vanuit de buurgemeenten Pekela en Vlagtwedde loopt een Onstwedderweg naar Onstwedde. Tot 1969 hoofdplaats van de gelijknamige gemeente.
In dat jaar werd de gemeente Wildervank opgedeeld tussen Veendam en Onstwedde. Laatstgenoemde kreeg hierdoor de grotere plaats Stadskanaal geheel binnen haar grenzen; vanaf dat moment heet de vergrote gemeente Stadskanaal. Zij is door de veenontginningen in de 19de eeuw snel gegroeid. Het esdorp is gesticht in de 9de eeuw op zandgrond te midden van een veengebied aan de Mussel Aa en heeft later verbinding gekregen met het Mussel Aakanaal ten O. ervan. Tussen Onstwedde en Stadskanaal ligt de streek Onstwedderkijl, tussen Onstwedde en Wedde het heuvelachtige gebied Onstwedder Holte.De aan St.-Nicolaas gewijde hervormde kerk (ca. 1500) is een laat-gotisch bouwwerk, met netgewelven overkluisd; zéér krachtdadig gerestaureerd in 1928-1930. De toren (ca. 1400) heeft een gemetselde spits; het is een van de drie Juffertorens. De gotische doopvont is 1324 gedateerd. De gereformeerde kerk met toren is in 1869 gebouwd; in 1927 werd een uitbouw toegevoegd.
In het dorp zijn verschillende belangwekkende boerderijen te vinden, in het bijzonder van het Westerwolder type.
In de Middeleeuwen in Unesvvido en Unswede, daarna Onstwedde. Betekenis: widu = bos, Une = mansnaam, dus: het bos van Une, of van wedde = doorwaadbare plaats.
Schimpnamen voor de inwoners: Diksteerten, Dikkoppen, Bobbekoppen en Katten.
Lit: C.J en R.M.A. Wegman, Het kerspel Onstwedde (z.p. 4977): P. Rooks en K. Meijer, Onstwedde, rond ’t Loug en ’t Wold (Stadskanaal 1977); K. Meijer (red.), Uneswide in Westerwalde; historisch gedenkboek ‘Onstwedde 1000' (Onstwedde 1977); W.H. van der Ploeg, Kent u ze nog... de Westerwolders en de Kanaalsters (Zaltbommel 1972); F.K. Crol, Gemeente Onstwedde (z.p. 1962).
