1. Stad in Juda, „broodhuis”, omdat de vruchtbaarheid van de akkers in de omgeving een tegenstelling vormt met de nabije woestijn van Juda.
In de El-Amarnabrieven heet de stad Beth-Lachama, d. i. huis van, of tempel van de godin Lachama. Het was toen een stad van het land Oeroesalim (= Jeruzalem).e eerste maal, dat B. in de H. Schrift genoemd wordt is Gen. 35 : 19; vgl. 48 : 7 in het verhaal over Rachels graf. Het Boek Jozua noemt B.-Juda niet, maar de Griekse vertaling heeft tussen Joz. 15 : 59 en 60 nog 11 steden, waaronder ook B. Uit B.-Juda was de Leviet, Richt. 15 : 7, die als priester de afgodendienst in het huis van Micha leidde. Elimelech en zijn huisvrouw Naomi togen uit B.-Juda op, Ruth 1 : 1, naar Moab. Het is de vaderstad van David, 1 Sam. 16, vandaar dat B. de stad Davids wordt genoemd, 1 Sam. 20 : 6; Luc. 2 : 4. Rehabeam versterkte B., 2 Kron. 16 : 5, en na de ballingschap keerden 123 kinderen van B. naar de stad hunner vaderen terug, Ezra 2 : 21. Maar deze bijzonderheden zijn nietigheden bij het machtige feit, dat Jezus Christus te B. geboren is, naar de voorspelling, Micha 5 : 1; Matt. 2 : 3—8. „Zegt de Schrift niet, dat de Christus komen zal uit het zaad van David en van het dorp Bethlehem?”, Joh. 7 : 42. Reeds in de eerste eeuwen werd B. door de Christelijke pelgrims bezocht. Keizer Hadrianus ontheiligde B.. In 330 liet keizer Constanten de Basiliek der Geboorte bouwen, boven de Geboortegrot. De grot van de geboorte bevindt zich onder het middengedeelte van het transept. Zeker is het, dat de grot in haar tegenwoordige gedaante sterk afsteekt bij de grot uit de dagen van Christus’ geboorte. Immers bij de bouw der kerk moest deze holte in de kalkrots, om de druk van de muren en pijlers van de basiliek, met zwaar metselwerk worden bekleed, waarbij ook de zwakke zoldering door een gewelf werd versterkt. Nu heeft de crypte bijna de vorm van een rechthoek, 12,30 m lang bij een breedte van gemiddeld 3,15 m en een hoogte van 3 m. In het midden van de O.wand bevindt zich de geboortenis, waarvoor een altaar is geplaatst. Onder het altaar is een zilveren ster met het opschrift: Hic de Virgine Maria Jesus Christus natus est. (Hier is Jezus Christus uit de maagd Maria geboren.) Of het dan wel zeker is, dat Jezus in deze grot werd geboren? De Schrift zegt het ons niet, maar spreekt het ook niet tegen. Wel wordt ervan gesproken in het oude Armenische handschrift van de Evangeliën. Daar staat Matt. 2 : 9: „de ster, die zij (dat is de wijzen) gezien hadden, ging hun voor, totdat zij kwam en stond boven de grot, waar het kindeke was.” Evenwel is dit handschrift uit 887. Maar er is wel een oude traditie. Justinus de Martelaar (in 105 te Sichem geboren) wees reeds de bestaande spelonk aan als de geboorteplaats van Christus: hij meende, dat dit voorzegd was in Jes. 33 : 16. Bovendien in een apocrief Evangelie van Jacobus wordt ook van een grot gesproken, zij het dan ook van een grot bij Rachels graf. En Origenes betoogde, dat men in B. de grot vertoonde, waarin Hij gelegd is; hij voerde dit zelfs aan als een bewijs van de waarheid van het Evangelieverhaal. Het staat vast, dat men tegen het einde van de 1e eeuw meende, dat Jezus in een grot geboren was bij B., maar het is niet zeker, dat men toen de plaats nauwkeurig kende. — Er is dus wel een traditie. Het behoeft ons niet te verwonderen, dat de Heiland in een grot geboren is. Dikwijls werden, en worden nog, spelonken en holen in de rotsen, als bestaande en gemakkelijk te gebruiken ruimten, tot nachtverblijf voor het vee bestemd. Dat Jozef en Maria tot zulk een grot de toevlucht hebben genomen, is niet onwaarschijnlijk. „De oeroude traditie kan hier zeer wel het juiste getroffen hebben” (G. Dalman).
Het tegenwoordige B. is een stadje met ca 7000 inwoners, waarvan ¾ Christenen zijn. B. ligt 777 m boven de zeespiegel, gebouwd op 2 heuvels. De bewoners leven vnl. van landbouw en veeteelt; daarnaast is er ook een belangrijke nijverheid nl. het maken van souvenirs van paarlmoer en uit zwarte asfalt. Bovendien zijn de Bethlehemieten ook nog bouwmeesters als eenmaal Jozef. — Wanneer men van Rachels graf links afslaat, voert een smal pad naar B.’s bornput (2 Sam. 23 : 15—17). Ten O. van B. wordt het herdersveld gewezen (zie Herdersveld; Migdal Eder).
2. Joz. 19 : 15, Zebulon thans Beth Lahm, 20 km ten W. van Nazareth. Het is een arm klein dorp, dat oudtijds belangrijker was blijkens de ruïnes van een kerk en een synagoge. Er is een Duitse kolonie van boeren uit Wurtemberg.
