Centrifuges dienen voor de scheiding van vaste stoffen van vloeistoffen, van twee vloeistoffen van verschillend s.g. of van twee vloeistoffen van verschillend s.g. en van een vaste stof. Voor het verkrijgen van een snelle scheiding wordt gebruik gemaakt van de centrifugaal-kracht, die evenredig is aan de straal van de centrifuge en aan het kwadraat van het toerental.
De relatieve centrifugaal-kracht, dit is de verhouding tussen de versnelling in een centrifuge en die volgens de zwaartekracht, bedraagt voor grote langzaamlopende centrifuges enkele honderden tot 1000, voor kleine snellopende apparaten tot 100.000 en voor de z.g. ultracentrifuges zelfs tot 500.000.Voor de scheiding van vaste stoffen van vloeistoffen worden centrifugaal-filters gebruikt, ook wel trommelcentrifugcs of kortweg centrifuges genoemd. Deze hebben een trommel, waarvan de wand gevormd wordt door een geperforeerde plaat, aan de binnenzijde waarvan meestal nog filterdoek wordt aangebracht. Men onderscheidt hangende en staande centrifuges. De diameter van de trommel bedraagt gewoonlijk omstreeks één meter; het toerental is dan ongeveer 1000 à 1500.
Deze apparaten werken discontinu; terwijl de centrifuge langzaam draait wordt hij gevuld met een dikke suspensie van het te filtreren materiaal totdat een voldoende dikke filterkoek is gevormd. De voeding wordt dan gestopt, de koek kan vervolgens gewassen en daarna op topsnelheid drooggedraaid worden. Tenslotte wordt de centrifuge afgeremd, gestopt en gelost. Een complete cyclus kan van enkele minuten tol cen uur bedragen. Zij worden b.v. veel in suikerfabrieken en wasserijen gebruikt. Er zijn ook continu werkende en vol-automatische centrifuges ontwikkeld.
Apparaten voor het scheiden van vloeistoffen van verschillend s.g., voor het breken van emulsies en voor het afscheiden van kleine hoeveelheden vaste stoffen uit vloeistoffen worden separatoren en clarificatoren genoemd. Deze apparaten hebben in het algemeen kleine diameters en grote snelheden. Er zijn twee bekende uitvoeringen nl. met een pijpvormige bowl (SHARPLES) en met een bowl met platen (DE LAVAL). Wanneer twee vloeistoffen worden gescheiden, werken deze apparaten continu. Bij gebruik als clarificator zet zich aan de binnenzijde een laag sediment af. De bowl moet dan van tijd tot tijd schoon gemaakt worden.
Er zijn echter ook constructies, waarbij de verwijdering van de vaste stof continu geschiedt. Separatoren en clarificatoren worden behalve in de zuivelindustrie veel toegepast voor het concentreren van rubber-latex, voor de zuivering van vette oliën, voor het klaren van vruchtensappen etc.
Steeds meer gaat men er in de techniek toe over allerlei scheidingen met behulp van de centrifugaalkracht uit te voeren. Dit gaat beter en sneller dan werkwijzen, waarbij van de zwaartekracht gebruik gemaakt wordt. De kortere tijdsduur is in de landbouwnijverheid dikwijls van groot belang, omdat de producten dan minder aan microbiologisch bederf bloot staan. Zo zijn er centrifugaal werkende stofafscheiclingsapparaten, zeven, extractie-apparaten enz.
H. A. LENIGER.