Ikonen Lexicon

Karin Braamhorst (2004)

Gepubliceerd op 01-03-2017

Lauraton

betekenis & definitie

Een lauraton is een keizerlijk portret, gemaakt bij de troonsbestijging van een nieuwe keizer. Keizerlijke portretten werden naar alle delen van het rijk gestuurd en werden in openbare ruimtes opgehangen. Tijdens politieke ceremoniën werden de portretten versierd met lauwerkrans. Men brandde wierook en kaarsen ervoor; in speciale ceremoniën werden een dergelijk portret in plechtige processie door de straten gedragen.

Zelfs nadat het christendom de staatsgodsdienst werd bleef de lauraton een legitiem gebruiksvoorwerp, zoals blijkt uit de volgende Koptische tekst uit de vijfde/zesde eeuw:

‘(...) Ik heb je deze dingen verteld, mijn geliefde zoon, om je dit duidelijk te maken: Laten wij ons wapenen tegen elke zonde. Want als de beeltenis van de keizer van deze wereld, geschilderd en opgesteld in het midden van de markt, de beschermer is van de hele stad, en er tegen iemand geweld wordt gepleegd, dan neemt hij de beeltenis van de keizer ter hand, en niemand zal het tegen hem opnemen, zelfs al is de keizer niets anders dan een sterfelijk mens, en er zal hem recht worden gedaan. Daarom,mijn geliefde, bewijs eer aan de beeltenis van Onze vrouwe de waarachtige koningin, de Heilige Theotokos Maria, de moeder van onze God Jezus Christus, en heb de kerk lief, het huis van God’.

Deze tekst illustreert dat de heidense keizer en de christelijke heilige allebei aanwezig zijn middels hun geschilderde portret. Wanneer een nieuwe keizer de troon besteeg werd het portret van zijn voorganger vernietigd. Dat is de reden dat bijna geen van deze keizerlijke portretten bewaard zijn gebleven. Een van de weinige voorbeelden die wel bewaard zijn gebleven is een familieportret van keizer Septimus Severus en zijn vrouw Julia Domna en zijn zonen Caracalla en Geta. Het portret van de keizer en de keizer zelf zijn een. Wie eer betoonde aan het portret, betoonde eer aan de keizer. Hetzelfde geldt voor de heilige die op een icoon is afgebeeld; de verering die betoont wordt aan de icoon geldt de afgebeelde heilige.

< >