De grote hongersnood is een periode in Ierland die begon in 1845 en een zeer grote rol heeft ingenomen in de Ierse geschiedenis. Hoewel hongersnoden op het platteland in de 18e en 19e eeuw in Ierland niet ongebruikelijk waren, waren de gevolgen van de grote hongersnood niet te overzien.
De impact van de grote hongersnood in Ierland in het midden van de negentiende had diverse oorzaken. Ten eerste was de gemiddelde grootte van een gezin de jaren daarvoor sterk gestegen. Een groot gezin betekende meer kinderen die eventueel voor hun ouders en voor elkaar konden zorgen. Ten tweede kon het Ierse platteland worden gezien als een monocultuur, op vrijwel al het land werden aardappelen geteeld. Ziektes meeldauw lagen altijd op de loer en konden grote gevolgen hebben voor de bevolking. Ten derde werd de Ierse bevolking nauwelijks geholpen door de Engelse overheden, die zich over het algemeen te goed voelden om het Ierse volk te helpen.
In 1845 verspreide een nieuwe variant van meeldauw zich door West-Europa en andere gebieden, ook Ierland bleef hieromtrent niet gespaard. De aardappeloogst mislukte totaal, ongeveer de helft van de totale oogst van Ierland was getroffen door de ziekte. Er was op dat moment geen enkele manier om deze verliezen te compenseren. In 1846 mislukte de aardappeloogst totaal, nagenoeg de hele oogst was verloren en in 1847 was de oogst zeer mager.
Deze achtereenvolgende rampzalige jaren had grote invloed op de toenmalige demografie van Ierland. Naar schatting is de totale bevolking in Ierland in deze periode met twee miljoen gedaald, wat toentertijd neerkwam op een daling van 25 procent van de totale bevolking. Ongeveer de helft van deze twee miljoen is gestorven aan de directe en indirecte gevolgen van honger, ruwweg de andere helft is geëmigreerd.
