Woord van de week

Professor Hoeksema (2022)

Gepubliceerd op 14-06-2022

Excuus-

betekenis & definitie

Het woord van deze week is eigenlijk geen woord, maar een hele verzameling van nieuwe samenstellingen die hun ontstaan te danken hebben aan politieke correctheid en de daaruit voortvloeiende "sorrycultuur". Het meest bekende geval van een sorryculturele excuussamenstelling is het al uit de jaren tachtig daterende excuustruus, dat inmiddels een zwerm van navolgers heeft gevonden in excuusturk, excuusjood, excuusneger, excuusindiaan, excuusnicht, excuusossies en ga zo maar door (bovenstaande uitdrukkingen zijn allemaal geattesteerd).

Zelfs een onwaarschijnlijk woord als excuustaiwanees komt twee maal voor in de PCM Krantenbank. Naast excuuswoorden zijn er ook een aantal sorrywoorden te noteren, zoals de journalistieke hit sorrydemocratie, een bijdrage van Jan Marijnissen aan de Nederlandse woordenschat, maar ook sorrycultuur, sorrydiplomatie etc.Heel opmerkelijk zijn enkele afleidingen van excuustruus, zoals excuusgetruus (Rabobankploegvoorlichter Frank van der Meijden in de Volkskrant van 11 oktober 1999: "Bij ons geen excuusgetruus") en excuusspacetruus, een benaming voor Captain Janeway van de televisieserie Star Trek Voyager. Beide woorden lijken gezien te moeten worden als infixaties, waarbij de oorzaak van infixatie zoals gewoonlijk een fonologische lijkt te zijn: vermijding van hiatus. Met name geëxcuustruus klinkt erg lelijk.