Penelope - Dochter van Ikarios en echtgenote van Odusseus, de koning van Ithaka (zie Homerische epen). Gedurende de twintigjarige afwezigheid van Odusseus, die na het einde van de Troiaanse Oorlog nog jarenlang rondzwierf en allerlei avonturen beleefde, moest Penelope allerhande moeilijkheden overwinnen, o.a. de opvoeding van hun zoontje Telemachos en de opdringerigheid van een reeks minnaars uit Ithaka en de buurlanden. Deze laatsten maakten het zeer bont in het paleis van Penelope en Odusseus en verlangden dat de koningin een echtgenoot uit hen zou kiezen, overtuigd als ze waren dat Odusseus dood was. In het nauw gedreven beloofde Penelope een beslissing te nemen zodra het lijkkleed voor haar schoonvader Laërtes, dat ze aan het weven was, voltooid was. Doch ’s nachts rafelde zij het deel van het weefsel uit, dat ze overdag had geweven. Deze en andere listen moest ze bedenken om Odusseus trouw te blijven. Odusseus zelf kwam tijdig terug om samen met hun zoon Telemachos en trouw gebleven dienaars de al te opdringerige pretendenten te doden. Penelope gold reeds in de oudheid als het symbool van huwelijkstrouw en vrouwelijke kuisheid.
Nawerking: Penelope (1785), opera door de Italiaanse componist Niccolo Piccinni (1728-1800); Penelope (1795), opera door Domenico Cimarosa (1749-1801); Pénélope (1913), opera door de Franse componist Gabriel Fauré (1845-1922); Penelope (1954), muziekdrama door de Zwitserse componist Rolf Liebermann (1910); La Naissange de l'Odyssée (1949), door de Franse schrijver Jean Giono (1895-1972).
