Census populi

betekenis & definitie

Census populi - De aanvankelijke en eerste opdracht van de censoren was het houden van de census: censum agere. Bedoeling hiervan was een juist overzicht verkrijgen van de samenstelling van de hele burgerij, ingedeeld naar politieke groepering. Dit overzicht diende als grondslag van de politieke rechten en financiële en militaire verplichtingen van de cives. De census begon na de nachtelijke auspicia op de Campus Martius, waar de censoren hun ambtswoning, villa publica, hadden. Alle belastingplichtigen werden tot een plechtige contio opgeroepen, waarin de censoren hun formula census of lex censui censendo afkondigden. Zij werden bijgestaan door iuratores, beëdigde schatters, en door de curatores tribuum, scribae en de nomenclator censorius. De census werd tribusgewijs gehouden en wel volgens een voor altijd vastgestelde orde van de tribus: ordo tribuum. Voor de censoren verschenen alle burgers sui iuris en geven onder eed (ex animi sententia) hun naam, die van vader, vrouw en kinderen, alsmede leeftijd en vermogen op. Dan werd de burger in bepaalde classis (zie Vermogensklassen) ingeschreven, het belastbaar kapitaal bepaald, dat zou dienen om het tributum ex censu of pro ratione census vast te stellen. Wie verzuimde zich als burger aan te geven werd incensus en door capitis deminutio maxima getroffen (zie Caput). Met de census was ook de lectio senatus verbonden samen met de recognitio equitum. De census werd met een plechtig offer besloten.