[<Lat. mandare, verordenen], herderlijke brief van (een) r.k. bisschop(pen), waarin hij (zij) de richtlijnen geeft (geven) op godsdienstig of moreel gebied in bijzondere, actuele omstandigheden. In Nederland vooral bekend het mandement van het episcopaat d.d. 23.7.1868 gebaseerd op de encycliek Quanta Cura (1864), waarin aan gelovigen het bezoeken van openbare scholen werd ontraden (→ schoolstrijd) en dat van 30.5.1954, getiteld De katholiek in het openbare leven van deze tijd. waarin (o.a. i.v.m. de zgn. → doorbraak) aan r.k. verboden werd lid te zijn van een socialistische vakvereniging, alsmede lidmaatschap van socialistische partijen en van de Ned.
Vereniging voor Seksuele Hervorming (NVSH) ontraden werd. Op 9.9.1965 werd het verbod ingetrokken. In België is bekend het mandement van 1838 gericht tegen vrijmetselaars.
