(<Lat. fasces, roedenbundel), politiek systeem berustende op ultra-nationalistische. autoritaire en onverdraagzame (m.n. anticommunistische) beginselen, zoals dit van 1922-43 in Italië bestond en elders nagevolgd werd. In Nederland en België had het fascisme een verdeeld karakter.
In België hing dit samen met de Vlaams-Waalse tegenstelling, terwijl het Ned. fascisme voornamelijk bestond uit elkaar bestrijdende splintergroeperingen. In Wallonië vormde de → Rex-beweging onder leiding van → L. Degrelle de voornaamste organisatie. De Dietse (Groot-Nederlandse) gedachte werd door het → Verdinaso en het → Vlaams Nationaal Verbond uitgedragen. Nederland kende ca. 40 kleine fascistische groepen. Onder hen kreeg alleen de → Nationaal-Socialistische Beweging, die aanvankelijk nogal Italiaans georiënteerd was, massale aanhang. Begin 1940 had het → Nationaal Front enige betekenis: dec. 1941 door de Duitsers verboden.Litt. J.Romein, de sociale en economische grondslagen van het fascisme (in: In opdracht van de tijd, 1946, met Litt.): W.Zaal, De herstellers (herz. herdr. De Nederlandse fascisten, 1973); S.Y.A.Veilenga. Katholiek ZuidLimburg en het fascisme (1975).
