Ned. gemeente in de prov. Groningen, aan de Eemsmond.
Ontstaan uit een nederzetting aan de sluis die 1272 gemaakt werd in de uitmonding van de Delf of Fivel (het tegenwoordige Damsterdiep) in de Eems. De nederzetting werd versterkt (15e eeuw) en was tijdens de Tachtigjarige Oorlog een voor de Spanjaarden belangrijke vesting, van waaruit zij de zeevaart van de Hollanders belemmerden, in 1580 door Rennenberg aan Spaanse zijde gebracht; 1591 door Maurits heroverd, waardoor Groningen van de zee afgesloten werd. In de 17e en 18e eeuw ankerplaats van retourvloten uit West- en Oost-Indië. De opkomst als handelsplaats begon 1876, toen de vestingwerken geslecht werden en Groningen door het Eemskanaal met de Dollard verbonden werd.Litt. J.A.F.Roeien, de ontwikkeling van Delfzijl (Geogr. Tijdschr., 1960); H.Geertsema e.a.. Rondom de Delfzijlen (1977).
