Basedowse ziekte

betekenis & definitie

Als adjectivische afleiding van een persoonsnaam wordt Basedowse ziekte soms als een germanisme (D. ‘Basedowsche Krankheit’) beschouwd voor ‘ziekte van Bascdow’ of ‘ziekte door Basedow beschreven’. Tot in de jaren ’30 maakten Van Dale en Koenen er nochtans geen bezwaar tegen. Vanaf de jaren ’40 begint dan de afkeuring, misschien onder de druk van de puristen. Andere woordenboeken, zoals Verschueren, Kramers en Jansonius hebben Basedowse ziekte echter altijd als een goede Nederlandse formatie beschouwd. In zijn laatste druk (1974) heeft Koenen de toevoeging ‘germ.’ vervangen door ‘Duits’, wat geen veroordeling is maar op de herkomst van de uitdrukking wijst. Ondanks het feit dat Van Dale en Weijnen Basedowse ziekte nu niet meer vermelden, kunnen we gerust zeggen dat deze uitdrukking helemaal ingeburgerd is.

Dit is echter niet het geval met alle adjectivische afleidingen van persoonsnamen: Bunsense brander (in het Duits ‘Bunsenbrenner’!) wordt wel soms aanvaard (bijv. door Verschueren) maar dit geldt niet voor Ruhmkorffse klos en vele andere.