o Walm, die opgaat uit dat water! o Stank des stilstands, heinde en veer!
Wie geeft ons ’t frissche stroomgeklater Der dagen des vooruitgangs weêr.1 Acteurs en actrices kregen tot 1900 in Frankrijk geen christelijke begrafenis en voor de opkomst van de massamedia kon een vrouw haar schoonheid alleen maar exploiteren om rijkdom te vergaren, of sociale stijging te bereiken door seksuele diensten te verhandelen: een mooie vrouw kon als maitresse van een edelman of als courtisane maatschappelijke carrière maken. Eind negentiende eeuw en in het bijzonder na de komst van de bioscoopfilm, kon een mooie vrouw haar sexappeal verhandelen voor faam en rijkdom zonder ooit echt seks te hoeven verhandelen. Dit is de opmars van de vrouwelijke schoonheid uit het boudoir in de wijde publieke wereld, waar zij niet werd aangegaapt en betaald door prinsen en bankiers, maar door de massa.2 Dat filmproducenten en casting directors deze op technologische vooruitgang gebaseerde culturele vooruitgang probeerden terug te draaien is hoogst verwerpelijk, zoals op #MeToo ook nadrukkelijk aan de kaak is gesteld.
Maar beschouwing op korte termijn kan misleiden. Vooruitgang valt het beste te meten op de wat langere termijn: ‘Wie aan het strand der zee den vloed voor een ogenblik ziet, kan menen dat de golven achterwaarts vloeien: wie ze vijf minuten gadeslaat, kan denken dat zij grillig nu eens komen en dan eens gaan. Maar wie van kwartier tot kwartier gaat en terugkomt, zal waarnemen dat zij hoe langer hoe hooger stijgen en hoe langer hoe meer land bedekken. Zo is de gang der mensheid.’3
1 E.J. Potgieter (1859).
2 Arthur Marwick, A History of Human Beauty (2004).
3 R.C. Bakhuizen van den Brink.
