Een flitsscheiding is een vorm van echtscheiding zonder tussenkomst van een rechter. Hierbij werd een huwelijk eerst omgezet in een geregistreerd partnerschap, dat vervolgens eenvoudig en vaak binnen enkele dagen bij een advocaat of notaris kon worden ontbonden. Sinds 1 maart 2009 is deze flitsscheiding niet meer mogelijk.
De flitsscheiding was mogelijk tussen 2001 en 2009. Een echtpaar dat wilde scheiden kon bij de burgerlijke stand in hun eigen gemeente het huwelijk laten omzetten in een geregistreerd partnerschap. Vervolgens kon dit partnerschap weer worden ontbonden door een advocaat of notaris, zonder dat er een rechter aan te pas kwam. Dit hele proces kon in slechts enkele dagen doorlopen worden, vooral als de partners het gauw met elkaar eens waren over de afspraken. Op deze manier werd een vaak slopende en langdurige echtscheidingsprocedure voorkomen.
Er ontstond kritiek op de flitsscheiding, onder andere doordat de rechten van de ex-partners minder goed worden vastgelegd dan bij een echtscheiding. Ook kwamen er vragen vanuit het buitenland over de rechtsgeldigheid van zo’n flitsscheiding. Eén van de critici, minister Donner, kondigde in 2005 het wetsvoorstel ‘Wet bevordering voortgezet ouderschap en zorgvuldige scheiding’ aan die uiteindelijk in november 2008 door de Eerste Kamer werd aangenomen. Met deze wijziging is het sinds 1 maart 2009 niet meer mogelijk om een huwelijk om te zetten in een geregistreerd partnerschap. Huwelijken die vóór deze datum waren omgezet kunnen nog wel worden beëindigd door ontbinding van het geregistreerd partnerschap, mits de partners geen minderjarige kinderen hebben.
Voor geregistreerde partners zonder minderjarige kinderen is het tegenwoordig nog steeds mogelijk om het partnerschap te beëindigen bij de burgerlijke stand, zonder tussenkomst van een rechter. De term ‘flitsscheiding’ wordt hier door sommigen nog voor gebruikt. Een belangrijke voorwaarde blijft dat de ex-partners het met elkaar eens zijn over de scheiding en afspraken.
