Ewoud Sanders woordenboeken

Ewoud Sanders (2019)

Gepubliceerd op 20-02-2019

vondelingenschuif

betekenis & definitie

Vroeger werden vondelingen vaak op de trap van de kerk gelegd. En sommige kloosters hadden er zelfs een aparte nis voor. Maar de meeste kloosters zijn verdwenen en vondelingen belanden tegenwoordig steeds vaker op straat en komen zelfs bij het huisvuil terecht. In Duitsland werden in 1999 maar liefst 30 baby’s dood op straat aangetroffen – eenderde van alle vondelingen.

Om hier een eind aan te maken besloot een kinderdagverblijf in Hamburg in maart 2000 in de voordeur een Baby-Klappe aan te brengen: een luik van 30 bij 72 centimeter waar vrouwen hun ongewenste baby’s dag en nacht kwijt kunnen. In Nederland berichtte Het Parool er als eerste over. Op 7 maart 2000 schreef de krant:

De baby die door het luik wordt geschoven, belandt op een verwarmd kinderbed dat door videocamera’s in de gaten gehouden wordt. ‘De moeder wordt in geen geval gefilmd’, verzekert sociaal pedagoog Gisela Schlosser. Tegelijkertijd wordt via een elektronisch signaal personeel gewaarschuwd, dat binnen enkele minuten ter plekke kan zijn. Als de moeder acht weken niets van zich laat horen, wordt het kind ter adoptie aangeboden.

De Amsterdamse krant vertaalde het Duitse neologisme Baby-Klappe als babyluik, maar de Vlaamse krant De Morgen voegde daar de volgende dag vondelingenschuif aan toe. Babyluik en vondelingenschuif werden in de loop van het jaar nog verschillende keren gebruikt, vondelingenschuif het frequentst en het prominentst. Dat kwam doordat de stichting Moeders voor Moeders in september een vondelingenschuif opende in Antwerpen. Een en ander leidde tot koppen als ‘Vondelingenschuif in Antwerpen’, ‘België boos over vondelingenschuif’ en ‘Vondelingenschuif wekt verbijstering’. In Vlaanderen is een schuif ‘lade’ om vondelingen in te leggen overigens geen nieuw verschijnsel. Een en ander wordt al vermeld in een woordenboek uit 1901 en het gebruik zal nog wel ouder zijn. De samenstelling vondelingenschuif is echter niet vóór 2000 aangetroffen.

NRC Handelsblad sprak in haar berichtgeving over de Hamburgse Baby-Klappe over kleppenbaby (‘De eerste zogeheten “kleppenbaby” van Hamburg is inmiddels bij haar pleegouders’), maar het is onwaarschijnlijk dat dat neologisme zal beklijven.