Ewoud Sanders woordenboeken

Ewoud Sanders (2019)

Gepubliceerd op 07-02-2017

Opsodemieter

betekenis & definitie

Opsodemieter is in 1980 gehoord in Bergeijk in Noord-Brabant. Van Dale vermeldt deze borrel naam, die onlangs ook in Amsterdam is gesignaleerd, sinds 1984. Een Amsterdamse informant schreef dat zij het woord van haar grootvader had geleerd. 'Hij gebruikte deze borrel naam zelden waar de kinderen bij waren, dus onthou je 'm des te beter als ze schuldbewust reageren.' In de betekenis 'opdonder' is het woord opsodemieter betrekkelijk jong. In de literatuur is het in 1901 gevonden, maar Van Dale vermeldt het pas sinds 1950. Opsodemieter zal onder invloed van opdonder zijn ontstaan en gaat via opsodemieteren terug op sodemieteren in de betekenis 'smijten, smakken'.

De oorspronkelijke betekenis van sodemieter is natuurlijk 'inwoner van Sodom', de zondige stad aan de oever van de Dode Zee. Het werd later ook als scheldwoord voor 'homoseksueel' gebruikt. Zonder twijfel is het borreltje opsodemieter genoemd omdat sterke drank kan aankomen als een knal voor je kop. Dit naamgeving motief komt bij veel borrel namen voor en is ook in andere talen bekend. Zo noemen de Fransen een glas jenever, cognac of brandewijn wel casse-gueule 'smoelbreker', of casse-poitrine 'stoot voor je borst'. Het Engels kent een groot aantal uitdrukkingen waarin de slagkracht van sterke drank tot uitdrukking komt, bijvoorbeeld shove of kick in the guts, punch of push in the guts (alle: 'stoot in je pens, maagstoot'), en shove of push in the mouth 'stoot tegen je mond, klap op je bek'. Een klein slokje sterke drank wordt a little whack 'een kleine mep' genoemd. Andere Nederlandse en Vlaamse voorbeelden zijn: doefje, ei, kegel, kopstoot, lel, muilpeer, nekslag, optaliedondertje, schrapnel, smak en uppercut. Of ook piper nikkeltje hierbij hoort is onzeker.