Ewoud Sanders woordenboeken

Ewoud Sanders (2019)

Gepubliceerd op 07-02-2017

Morgendrank, Morgenslokje, Morgenzoopje

betekenis & definitie

Vroeger at men de warme maaltijd 's middags. Nog vóór het eten werd er een glaasje wijn of sterke drank geschonken, bijvoorbeeld jenever. Vanaf het eind van de 17de eeuw stond dit borreltje bekend onder de naam morgendrank. Sinds het begin van die eeuw sprak men ook wel van morgen zoopje. De borrel- naam morgenslokje is in het begin van de 19de eeuw voor het eerst aangetroffen.

Morgenslokje was ook de naam van een van de eerste Nederlandse geschriften tegen drankmisbruik. Dat verscheen in 1804 bij de Bataafsche Maatschappij tot Nut van 't Algemeen en wordt toegeschreven aan de Haarlemse letterkun- dige A. Loosjes Pz. 'Waarlijk! het gebruik van sterken drank,' schreef Loosjes, 'is niet veel beter dan een zelfmoord op den langen weg. En dat komt van die hatelijke Morgenslokjens.' De borrel naam morgendrank bleek de langste adem te hebben, misschien wel omdat uit de naam niet meteen blijkt om wat voor drankje het gaat. A. Fokke Simonsz. waarschuwde in 1802 dat dit borreltje er flink in kon hakken: Men noemt al die morgendrankjes en likeuren, de genever er onder begrepen, met groot regt sterke dranken, want ze zijn veel menschen spoedig de meester en hebben zo veel krachtens, dat ze den welgezetensten man uit zijn bezit kunnen dringen. Ook madera werd vroeger vaak morgendrank genoemd. 'Het woord is ook nu nog niet geheel verouderd, al is het etensuur veel later geworden', schreef het WNT in 1908. Het Engels kent het overeenkomstige morning.