bom bestaande uit een fles benzine met een lont
Vjatsjeslav Michajlovitsj Skrjabin was zestien jaar oud toen hij de schuilnaam Molotov aannam. De gymnasiast had meegedaan aan een bolsjevistische opstand en probeerde met zijn nieuwe naam, die hij zijn hele leven zou behouden, de politie op een dwaalspoor te brengen.
De op 9 maart 1890 in Koekarka geboren Skrjabin - neef van de componist - had zijn schuilnaam goed gekozen: molot betekent 'hamer' in het Russisch en Molotov ontwikkelde zich tot een hamerhard politicus. Zijn schuilnaam paste ook bij zijn uiterlijk: hij was kort, gedrongen en had een vierkant, wilskrachtig gezicht. Winston Churchill schreef over hem: 'Ik heb nooit een menselijk wezen gezien dat meer overeenkomst vertoonde met het moderne beeld van een robot.'
In 1917 speelde Molotov een belangrijke rol bij het ontketenen van de oktober-revolutie. Hij werd de rechterhand van Stalin en leidde de grootscheepse zuiveringen in de jaren dertig. Van 1930 tot 1941 was hij premier en sinds mei 1939 tevens minister van buitenlandse zaken.
Het woord molotowcocktail - volgens Van Dale bij voorkeur met een w gespeld - ontstond in 1940 of 1941. Voor het ontstaan ervan bestaan twee verschillende verklaringen.
De meeste taalkundigen schrijven de vondst toe aan de Finnen. In december 1939, een paar maanden nadat Molotov en zijn Duitse collega von Ribbentrop hun beruchte niet-aanvalsverdrag hadden ondertekend, vielen de Russen Finland binnen. De Finnen verdedigden zich als leeuwen en gaven zich ondanks de enorme overmacht pas in maart 1940 gewonnen - een gevoelig gezichtsverlies voor de Sovjet-Unie.
De grote verliezen aan Russische zijde werden onder meer veroorzaakt door een primitieve maar uiterst effectieve brandbom: een fles gevuld met benzine of petroleum, met een geïmpregneerde lap in de hals als lont. De bom bleek een geducht wapen tegen tanks: de flessen werden kapotgesmeten tegen de luchtroosters of tegen de spleten waardoor de chauffeur naar buiten keek. 'Uit haat voor de bikkelharde minister Molotov', schrijft een naslagwerk, 'noemden de Finnen hun brandbom molotowcocktail.'
Anderen gaan ervan uit dat dit woord voor het eerst is gebruikt door de Duitsers. Die vielen op 22 juni 1941 de Sovjet-Unie binnen, ondanks het Molotov-von Ribbentrop-pact. De Duitse tanks werden op flessen met petroleum onthaald, die spoedig massaal werden aangemaakt - zelfs in limonadefabrieken. 'Het ergerde de Russen', schrijft een historicus, 'dat de Duitsers de brandbommen molotowcocktails doopten. Het idee was niet van Molotov afkomstig, hoewel hij wel de order tot massaproduktie van dit wapen ondertekende.'
Zeker is dat de Duitsers vaker wapens naar personen vernoemden. Het Russische machinepistool, dat om de hals werd gedragen, kreeg de bijnaam Molotow-gitaar. Ook het woord Stalinorgel is een Duitse vondst; de Russen noemden deze gevreesde raketwerper Katjoesja of Maria Iwanowa. De Engelsen op hun beurt noemden een projectiel vol brandbommen Molotov-breadbasket.
Zeker is ook dat Russen of Finnen niet de uitvinders waren van de molotowcocktail. De brandbom werd al tijdens de Spaanse Burgeroorlog gebruikt. Na de oorlog werd de mollie, zoals hij tegenwoordig ook wel wordt genoemd, een geliefd wapen bij burgerlijke ongeregeldheden.
Vjatsjeslav Michajlovitsj Molotov werd in 1956 vanwege zijn oppositie tegen Chroesjtsjov afgezet. Hij verdween in 1961 van het politieke toneel en stierf op 8 november 1986, 96 jaar oud.
De elfde druk van de Grote Van Dale (1984) gaf als oudste betekenis van molotowcocktail 'een met champagne en kaviaar bereide cocktail'; in de nieuwe druk is deze betekenis, die chronologisch natuurlijk op de verkeerde plaats stond, geheel komen te vervallen.
