Ewoud Sanders woordenboeken

Ewoud Sanders (2019)

Gepubliceerd op 19-02-2018

Molière

betekenis & definitie

lage (heren)schoen met vetersluiting

Jean-Baptiste Poquelin [1622-1673], beter bekend onder zijn pseudoniem Molière, heeft een enorme invloed gehad op de Franse taal. Verschillende van zijn toneelfiguren hebben ook in onze taal sporen nagelaten, in woorden als tartufferie (schijnheiligheid), turlupinade (flauwe aardigheid), harpax of harpagon (vrek) en sosie (dubbelganger).

De benaming molire voor lage veterschoen ontstond in de 19de eeuw. De Beer en Laurillard spreken in 1899 van Molière -schoenen en geven als verklaring: 'schoeisel, zoowel voor mannen als vrouwen, dat hoogstens tot aan de wreef reikt en van voren met een veter of lint wordt gesloten. Zoo genoemd, omdat schoenen, in hoofdzaak van hetzelfde model, ten tijde van Molière werden gedragen.'

De schoenen raakten in de mode tijdens het bewind van Lodewijk XIV [1643-1715]. De Franse vorst nam Molière in 1665 in dienst en benoemde hem tot directeur van het koninklijk toneelgezelschap.

In het Frans is de benaming Molière overigens onbekend; de schoenen werden daar voorheen richelieux genoemd, een woord dat volgens één bron omstreeks 1900 ook in Nederland werd gebruikt. Welke Richelieu hierbij werd vernoemd is trouwens niet bekend. Het meest in aanmerking komen Armand Jean du Plessis, kardinaal de Richelieu [1585-1642], en maarschalk Richelieu [1696-1788]. Als hoveling was deze maarschalk Richelieu een galante figuur, steeds verwikkeld in amoureuze avonturen, waardoor hij enkele keren in de Bastille belandde. Zeker is dat de Fransen aan hem de uitdrukking faire son Richelieu ontleenden, voor 'galant zijn met de vrouwen'.