(1889, uit het Engels) gebreide bovenkleding (1889); rundveeras (1910); machinaal gebreide stof (1912)
Jersey is het grootste en meest zuidelijke van de Britse Kanaaleilanden. Het ligt slechts 24 km van de kust van Normandië. De bewoners komen dan ook van oorsprong uit Frankrijk en Frans is op Jersey de officiële taal. Wel verstaat iedereen Engels, want Jersey maakt al sinds eeuwen deel uit van de Britse Eilanden (maar niet van het Verenigd Koninkrijk, een subtiel staatkundig verschil).
Op Jersey werd eeuwenlang fanatiek gebreid. In het Engels is jersey sinds de 16de eeuw een begrip voor (een breisel van) fijne kamwol. Vooral de gebreide kousen - jersey stockings - hadden een grote naam. Ook Nederlandstalige naslagwerken maken hier al vroeg melding van. Zo schreef Van Hoogstraten in 1733: 'De inwoners [van Jersey] [...] zyn oorspronkelyk van de Normannen en Britten, spreken bedorven Fransch, en dryven groten koophandel met koussen: want de wol valt hier seer fyn en wit.'
In de 19de eeuw werd jersey internationaal een begrip. Er werden nauwsluitende truien mee aangeduid, met korte of lange mouwen, die aanvankelijk alleen werden gedragen als sportkleding, vooral bij tennis, roeien en voetbal. Later raakten deze jerseys ook in de mode als vrouwenkleding. Dit was mede te danken aan de actrice Lillie Langtry (1852-1929). Zij was geboren op Jersey, getrouwd met een diplomaat, en minnares van de prins van Wales (later Edward vm). Haar promotie van jersey leverde haar de bijnaam 'The Jersey Lily' op.
Sinds het begin van de 2oste eeuw wordt jersey tevens gebruikt voor een zachte, machinaal gebreide stof. Aanvankelijk werd die van wol gemaakt, later ook van katoen, nylon, rayon en andere synthetische draden. In de jaren twintig was jersey de meest modieuze stof; er werden jurken en mantelpakjes van gemaakt. Op Jersey waren de breinaalden inmiddels vrijwel geheel tot stilstand gekomen. De inwoners wisten echter een goede boterham te verdienen aan de uitvoer van wat eerst jerseyvee (1910) werd genoemd, en later kortweg jersey. grote zware melkkoeien die in Engeland en de Verenigde Staten zeer geliefd waren. Tegenwoordig staat Jersey vooral bekend als belastingparadijs.
Engels jersey (1583); Duits Jersey (20ste eeuw); Frans jersey
(1666 [laken]; 1881 [trui]; 1889 [uit één draad gebreide stof]).
Hoogstraten Groot alg. hist wdb. 4 (1733) 96; Kath. ency.' 14 (1936) 526 Uerseyvee); Schoeffler & Gale Esquire's Ency. oflOth Century Men's Fashions (1973) 350; O'Hara Mode ency. (1989) 120, 137; Rey-Debove Dia. des anglic. (19902) 452; Pfeifer Etym. Wtb. d.
Deutschen (19932) 597; OED (19932).
