(1959, uit het Engels) plat blik met handvat en tuit
Dat jerry de Engelse scheldnaam is voor Duitser, is bij velen bekend. Veel minder bekend is wat de jerrycan daarmee te maken heeft.
Het is heel eenvoudig. Het platte benzineblik met handvat en tuit is een Duitse uitvinding. De Duitsers noemen zo'n ding een Kanister. Tijdens de Tweede Wereldoorlog maakten ze er volop gebruik van. In 1942 maakte het Engelse leger in Noord-Afrika enkele van deze blikken buit op de troepen van Rommel. Ze waren diep onder de indruk van hun bruikbaarheid. De blikken werden naar Engeland gestuurd, waar ze al snel in produktie werden genomen. De Britse soldaten doopten het blik jerrycan, ofwel moffenblik. Later werd dit de officiële naam binnen de NAVO, behalve in Duitsland, waar ze nog steeds van Kanister spreken.
De scheldnaam jerry dateert overigens niet van de Tweede Wereldoorlog maar van de Eerste. Aanvankelijk werden er Duitse gevechtsvliegtuigen mee aangeduid. Maar al snel werd het ook de bijnaam voor Duitse soldaten, samen met onder andere Fritz en Hun. Hoogstwaarschijnlijk is het een verbastering van German en in het begin schreef men dan ook wel Gerry. Een van de oudere betekenissen van jerry, dat in slang onder meer 'pispot' betekent, sloot goed aan bij deze bijnaam.
Na de Tweede Wereldoorlog kwamen de jerrycans terecht in legerdumps. 'Toen in de jaren '50 de Westeuropese wagenparken begonnen uit te dijen', aldus Van Nierop (1979), 'behoorde de jerrycan al spoedig tot de vaste hebbedingen van vele autobezitters.' Het Nederlandse leger kent jerrycanboys. Hiermee worden militairen aangeduid die zijn belast met de zogeheten BOS-voorziening, ofwel met de verstrekking van Benzine, Olie en Smeermiddelen. Als we onze woordenboeken moeten geloven, kun je in jerrycans alleen benzine vervoeren. In de praktijk worden ze voor van alles gebruikt. Zelfs de soldaten van Rommel deden er al water in.
Engels jerrican, jerrycan (1943); Frans jerricane, jerrycan (1944).
Zandvoort Eng. in the Netherlands (1964) 55; Van Nierop Nieuwe woorden 3 (1979) 78-79; Salleveldt Wdb. jan Soldaat (19804) 62; Höfler Dict anglicismes (1982) 135; Veen Etym. wdb. ( 1989) 372; Rey-Debove Dict des anglic. (19902) 451-452; De Coster Wdb. jargon en slang ( 1992) 336; OED ( 1993 2); Rey Dict hist longue franç. (19942) 1069.
