exploiteren

betekenis & definitie

exploiteren ww. 'iets gebruiken om voordeel te behalen; uitbuiten'
categorie: leenwoord

Mnl. exploiteren 'gebruiken, aanwenden' [1416; MNHWS]; vnnl. exploiteeren 'uitwerken' [1650; Hofman], 'uitvoeren, bewerken' [1805; Meijer], 'ontginnen' [1824; Weiland], ook 'een industrieel bedrijf uitoefenen' [1872; Dale], 'uitbuiten, misbruik maken' [1881-88; WNT].

Ontleend aan Frans exploiter 'verrichten, werken' [1080] dat teruggaat op vulgair Latijn *explicitare 'verrichten', dat is afgeleid van het klassiek Latijnse bn. explicitus 'gemakkelijk', dat behoort bij het werkwoord explicāre 'uiteenvouwen', gevormd uit ex- en plicāre 'samenvouwen', verwant met vlechten. Voor de betekenis zie de ontwikkeling van nnl. eenvoudig.

Uit de neutrale betekenis 'gebruiken, gebruik maken van, ontginnen' ontstond in de 19^e eeuw in het kader van de sociale strijd de negatieve betekenis 'uitbuiten'.
◆ exploitatie zn. 'ontginning, gebruik'. Nnl. exploitatie der omliggende zilvermijnen [1795-1843; WNT]. Ontleend aan Frans exploitation 'gebruikmaking, uitbating' [1683].

Fries: eksploitearje◆exploitaasje