Christelijk kerkgenootschap (broedergemeente), in Bohemen gesticht door de volgelingen van de kerkhervormers Jan Huss. Vaak hardnekkig vervolgd, zodat de laatste bisschop, Comenius (1592-1670) dacht dat zijn kerk ten onder zou gaan.
Hij schreef toen een boekje ‘De zegen van een stervende moeder’ waarin het er in ’t kort op neer komt dat een moeder niet sterft zonder dat zij haar kinderen zegent. Deze profetie is in vervulling gegaan bij de gevluchte Bohemers, die zich in 1722 op het landgoed van de graaf van Zinzendorf vestigden en daar hun gemeenschap Herrnhut opbouwden, waarnaar ze Hernhutters werden genoemd. Er is van hen een enorme activiteit uitgegaan, vooral op zendingsgebied en dat in een tijd toen de kerken daar nog niet of weinig aan dachten.Middelburg heeft tot tweemaal toe een kleine kring van Hernhutters gekend: in 1735 de kring van Johan Adam Hendel, afkomstig uit Danzig, die in dienst was geweest van de graaf van Zinzendorf. Hoewel van oorsprong luthers, sloot hij zich in Middelburg bij de Gereformeerde Kerk aan. Zijn kleine kring bestond hoofdzakelijk uit Salzburgers; deze onderhield ook contacten met lotgenoten in het Land van Cadzand. De tweede keer dat zich in Middelburg een kring van Hernhutters vormde was in 1768, toen een beeldhouwer uit de broedergemeente van Zeist, Johan Jac. Aigler, hier kwam werken. Ook deze kring bestond hoofdzakelijk uit Salzburgers en Duitsers.
De theologie van de Hernhutters vond bij de calvinistische Zeeuwen weinig ingang. Dezen waren meer bekend met de trappen van wedergeboorte.
In 1790 kwam Abraham Offers als hervormd predikant naar Nieuwland. Deze had in zijn studententijd zoveel contact gehad met de broedergemeente in Zeist, dat hij een meisje uit die kring trouwde. Bij hem heeft de kring van Middelburg onmiddellijk aansluiting gevonden. Hij was nl. niet alleen de eerste gereformeerde predikant die nauwe contacten had met de Hernhutters, maar ook degene die het boek van Spangenberg ‘Het kort begrip der Christelijke leer in de evangelische broedergemeenten’ in onze taal vertaalde.
In 1805 is Offers naar Ritthem verhuisd, waar hij in 1813 stierf. Deze predikant is het geweest die van het begin af zijn collega’s op Walcheren warm heeft weten te maken voor de zending. Door zijn voortdurende werkzaamheid heeft hij bovendien het gereformeerde front tegen de Hernhutters op Walcheren weten te breken, waarna de rest van de kerk volgde.
Toen in 1797 het Nederlands Zendingsgenootschap werd opgericht, heeft de classis Walcheren in de voorste rijen gestaan.
LITERATUUR
Van der Linde en Lutjeharms, Broedergemeente. Knappert, Hervormde Kerk. Quack, Socialisten.
