Encyclopedie van de Zaanstreek

Eindredactie Jan Pieter Woudt & Klaas Woudt (1991)

Gepubliceerd op 02-10-2020

Keramiek

betekenis & definitie

Verzamelnaam voor keramische produkten (van aardewerk, porselein enz.), vervaardigd door zowel kunstenaars als gespecialiseerde bedrijven, de vroegere ‘pottenbakkerskunst'. In de Zaanstreek heeft zich na de Tweede Wereldoorlog een niet onbelangrijke ontwikkeling voorgedaan in de keramische kunst.

Deze werd en wordt beoefend door kunstenaars zoals Pieter ➝ Groot, Klaas de ➝ Boer, Henk ➝ Dil, Reinier den ➝ Adel, Martin ➝ Klaver, Wille ➝ Boudewijn, Leonard ➝ Frederiks, Elly van ➝ Weerdenburg, Bert ➝ Hamberg, Hanny Poelmeijer en Reina van Velzen. Met enige overdrijving kan worden gezegd dat zij een ‘Zaanse school’ van keramisten vormen. Beperkte de keramiek zich vroeger overwegend tot het vormen (draaien) en bakken van potten, schotels, vazen en kommen, meer en meer slaagde men er, door verbeterde technieken en nauwkeuriger te regelen oventemperaturen, in om plastieken en beelden van keramisch materiaal te vervaardigen. Mede hierdoor (en niet alleen in de Zaanstreek) is het aantal keramisten belangrijk toegenomen. In 1907 heeft zeer korte tijd een kleine en kunstzinnige keramische fabriek in Koog bestaan. Deze werd gedreven door de beeldhouwer en industrieel ontwerper Meine Huisenga, in 1876 als schipperszoon geboren in Purmerend.

Samen met zijn broer Lambertus had hij een jaar eerder een keramisch atelier in Purmerend opgericht, dat naar Koog werd verplaatst. De produktie bestond uit vazen, kommen en schalen in Jugendstil. Meine was een begaafd kunstenaar, die ook ontwerpen had gemaakt voor Daalderop in Tiel en de plateelfabriek ‘Haga’ in Purmerend. Helaas verbrandde het atelier in Koog al kort na de inrichting, waarna Meine Huisenga weer in dienst trad van Daalderop.Zijdelings kan worden vermeld dat de nv Keramische industrie Fris te Edam (tussen

1947 en 1969 een toonaangevende fabrikant van gebruiksaardewerk met een zeer verantwoorde vormgeving) van Zaanse oorsprong was; het bedrijf werd namelijk opgezet door G. ➝ Fris te Zaandam en stond onder directie van diens zoon G. Fris jr.