Nieuwe Groninger Encyclopedie

P. Brood, A.H. Huussen en J. van der Kooi (1999)

Gepubliceerd op 20-09-2021

Winsumer orgeltabulatuur

betekenis & definitie

In Berlijn bevindt zich een handschrift, dat afkomstig is uit ‘Wynsem’. Het bevat latijnse preken en een stuk orgeltabulatuur; achterin is een brief uit 1431 meegebonden.

Windsheim bij Lüneburg is lange tijd aangezien voor de plaats van herkomst, maar in 1987 heeft de Groninger codicoloog Jos Hermans aangetoond dat het uit het dominicanerklooster bij Winsum afkomstig is. De orgeltabulatuur, al lang bestudeerd en in modern notenschrift uitgegeven, is daarmee de oudste klaviermuziek in Nederland en het Duitse Rijk. Ze bevat stukken met de hoofdmelodie in de onderstem en vrije omspelingen in bovenstem. Een Summum Sanctus en een onvoltooid Patrem....factorem (Credo) zijn gebaseerd op Gregoriaans, de andere stukken zijn wereldlijk: F(r)ysiscum en Wol up ghesellen yst an der tyet. Het zijn zeldzame getuigen van de muziekcultuur in het middeleeuwse Groningen, samen met fragmenten Gregoriaans uit Aduard, die zich in Emden bevinden, en twee instrumentale versies van Franse chansons in een handschrift uit de Groninger Universiteitsbibliotheek.Lit.: W. Apel, Geschichte der Orgel- und Klaviermuzik bis 1700 (Kassel 1967); J.M.M. Hermans. Middeleeuwse handschriften uit Groningse kloosters (Groningen 1988).

< >