Kanaal tussen de steden Groningen en Winschoten in oostelijk Groningen; 35 km lang. Aan de westzijde is het diep verbonden met het Eemskanaal richting Delfzijl, het Van Starkenborghkanaal richting Friesland en voorts via de stad-Groninger wateren (w.o. het Verbindingskanaal) met het Noord-Willemskanaal richting Drenthe, het Hoendiep en het Reitdiep.
Een nieuw gedeelte van het kanaal, tussen Roodehaan en de aansluiting met Eemskanaal en Van Starkenborghkanaal, geeft toegang tot het havencomplex: Finse, Zweedse, Deense, Hunze- en Oosterhaven. Aan de oostzijde, ten O. van Winschoten, heeft het diep bij het Renselverlaat aansluiting via de Pekel-Aa op de Westerwoldsche Aa, richting Dollard. Naar Winschoten zelf is hier de Rensel aangelegd, waardoor deze plaats voor haar industrieën een nieuwe havenlocatie bezit. Niet alleen bij Groningen, ook bij Hoogezand en Winschoten zijn in de loop der tijden nieuwe tracé’s van het diep aangelegd.Het Winschoterdiep is gegraven vanaf de droogmaking van het Sappemeer in 1618. In 1628 was het deel van Foxhol tot Zuidbroek gereed. In 1636 kwam de verbinding met de Hunze bij Waterhuizen tot stand. Van 1634 tot 1637 werd het kanaal doorgetrokken tot Winschoten en later naar de Winschoterzijl. Door het Renselverlaat aldaar kwam de verbinding met de Pekel A tot stand. Bij de stad Groningen heet het Winschoterdiep ook het Schuitendiep.
Met de zuidelijke zijkanalen Kielsterdiep, Borgercompagniesterdiep, Tripscompagniesterdiep, Muntendammerdiep, Meedenerdiep heeft het Winschoterdiep de ontginning van de Gronings-Drentse veengebieden mogelijk gemaakt. De aanleg van het A.G. Wildervanckkanaal en het Kanaal Veendam-Mosselkanaal hebben door de aansluiting bij Zuidbroek op het Winschoterdiep scheepvaart en industrie in dit gedeelte van Oost-Groningen verder bevorderd.
Bij Scheemda bevindt zich een schutsluis van 12 m wijd; de diepte van het kanaal is ten O. van Hoogezand-Sappemeer 3 m en ten W. ervan 3,5 m in verband met de scheepsbouw, de bodembreedte 14-17,50 m. Het diep is bevaarbaar voor schepen tot 1350 ton.
