Ommelander adellijk geslacht. Stamvader is Menno (Ebens) Houwerda (gest. 1418), die zich met Tamme Gockinga in 1398 door de graaf van Holland liet belenen met het Oldambt.
Hoewel deze belening zonder verder effect bleef, was de familie Houwerda in de eerste helft van de 15de eeuw oppermachtig in het Klei-Oldambt. Menno’s zoon Eylcke Houwerda (gest. 1440) werd in 1438 door de stad Groningen verslagen, waarmee de familie haar positie in Klei-Oldambt blijvend verloor. Hij was gehuwd met Hisse, dochter van de hoofdeling Omke Snelgersma te Appingedam; door dit huwelijk vestigde zich aldaar een tak van de familie als hoofdelingen tot het uitsterven in mannelijke lijn in 1579. De borg (Oost-) Snelgersma vererfde daarna op de familie Meckama. De nakomelingen van Menno’s zoon Snelger woonden in Oost-Friesland, waar de familie in het begin van de 17de eeuw uitstierf.Lit.: A.S. de Blécourt, Oldambt en Ommelanden (Assen 1935).
