Nieuwe Groninger Encyclopedie

P. Brood, A.H. Huussen en J. van der Kooi (1999)

Gepubliceerd op 20-09-2021

Essen

betekenis & definitie

Gehucht in de gemeente Haren, ingeklemd tussen de spoorlijn Groningen-Assen en de Groninger stadswijk Coendersborg. Bij een grenswijziging ging de begraafplaats Esserveld naar de gemeente Groningen.

Het sportcomplex ten Z. hiervan heet Esserberg (gemeente Haren). De gemeentegrens loopt langs de Esserweg, die uitmondt in het stratencomplex Essen, evenals de Lageweg naar Essen. Tot 1594 stond hier de Cisterciënzerabdij Jesse: een nonnenklooster, volgens de kroniek van Aduard gesticht in 1215 tijdens abt Albert II. Otto, bisschop van Utrecht, wijdde de kerk aan Maria. De oudste vermelding in een oorkonde dateert van 1245. De abdij sloot zich in 1418 onder invloed van Boingus aan bij de colligatio van Sibculo.

Het grondbezit besloeg 6.346 grazen en jukken, afgezien van enige landerijen in Drenthe. Het klooster had een stadshuis in de Herestraat WZ in Groningen, echter pas aangekocht in 1589. De ligging langs de belangrijkste weg naar Groningen voor de poorten van de stad bracht in tijden van oorlog veel ongemak met zich. Caesarius van Heisterbach vertelde dat er in de abdij een beeld van Maria met Christus op schoot was. Jezus zou Zijn moeder tijdens de mis hebben gekroond. De aanwezigheid van dit miraculeuze beeld leidde niet tot een bedevaart.Lit.: C.E. Dijkstra, ‘Het nonnenklooster Essen’, GVA 1976-1977,7-27; J.M.M. Hermans, ‘Cisterciënzer handschriften uit Groningen, waaronder een handschrift uit het Zuid-Groningse klooster Essen/Jesse’ in: D.E.H. de Boer (red.), Het Noorden in het midden. Opstellen over de geschiedenis van de Noord-Nederlandse gewesten in Middeleeuwen en Nieuwe Tijd. Groninger Historische Reeks 17 (Assen 1998) 256-268: F.J. Bakker, K.

Middel en A. Rinzema (red.), Kleine Groninger kronieken tot ca. 1560 (te verschijnen in 2000).

< >