Edwin Mariman

prof. dr. bij Maastricht University

Gepubliceerd op 19-02-2016

Jojo effect

betekenis & definitie

Afvallen is een aangewezen manier om bij overgewicht de kans op complicaties zoals suikerziekte en hart- en vaatziekten te verminderen. Echter, na het afvallen komen veel mensen weer op hun oude gewicht terug. Als de cylus van afvallen en weer aankomen zich herhaalt, wordt gesproken van het jojo effect.

Studies geven aan dat ruim 50% van de mensen, die hun gewicht met 10% hebben verlaagd, na twee jaar terug zijn op hun oude gewicht. Talrijke factoren spelen een rol. Handhaven van het gewicht kan aanpassing van het leefgedrag vereisen, zoals het beter letten op de hoeveelheid caloriëen die men inneemt, en het opvoeren van de lichamelijke activiteit. Het vereist een behoorlijke zelf-discipline en volharding om dergelijke veranderingen in het leefgedrag voor langere tijd vol te houden. Regelmatig op de weegschaal staan, of begeleiding via sociale media kunnen helpen. Verder kunnen psychische factoren van belang zijn, zoals voedselverslaving of het ervaren van stress in het dagelijkse leven. Ook het type dieet krijgt aandacht. Het crashdieet lijkt verdacht, omdat de korte tijd waarin men afvalt, niet voldoende zou zijn om van levensstijl te veranderen. Echter, in tegenstelling tot wat er wordt gedacht, is er wetenschappelijk geen verschil vastgesteld tussen een snel en een langzaam dieet m.b.t. de kans op hernieuwd aankomen. Wel geeft een eiwit-rijk dieet, dat de spiermassa spaart, een wat betere kans op gewichtsbehoud na afvallen. Sinds kort is gebleken dat ook biologische factoren betrokken zijn. Bepaalde erfelijke factoren beïnvloeden de kans op stijging van het gewicht na afvallen. Ook is gebleken, dat vetcellen in het lichaam tijdens afvallen cell-stress ontwikkelen. Het niveau van stress is gemiddeld hoger bij mensen, die na het dieet weer aankomen. Gedacht wordt dat vetcel-stress leidt tot een verhoogd gevoel van honger, waardoor het voor sommige mensen moeilijker is om op gewicht te blijven.