Junior Dokterswoordenboek

Arnoud van den Eerenbeemt (2010)

Gepubliceerd op 23-02-2017

jetlag

betekenis & definitie

Verstoring van het slaapritme door een verre vliegreis waarbij jouw biologische klok niet gelijk loopt met de klok op de plaats van aankomst (uitspraak: DJET-lek).

Je krijgt de slaapproblemen nadat je in één ruk een verre vliegreis hebt gemaakt naar een plaats op aarde in een sterk afwijkende tijdzone. Naar het westen betekent dat Noord- of Zuid-Amerika, naar het oosten Azië of Australië. Het vliegtuig vliegt snel (bijv. 900 km/u), maar kan niet de nóg sneller op de aardbol voortrazende dag-nachtgrens bijhouden (ca. 1600 km/u). Daardoor vertrek je bijvoorbeeld op Schiphol ’s ochtends om zes uur en kom je na twaalf uur vliegen ergens aan waar het al middernacht is, zes uur later dan op dat moment in Nederland. Ga je op die plaats de volgende dag om tien uur ’s avonds naar bed, dan vindt jouw lichaam het nog steeds ‘vier uur ’s middags’, dus helemaal geen tijd om te gaan slapen... Jouw inwendige, biologische klok loopt dan niet gelijk met je horloge. Dat heb je bij aankomst immers een aantal uren moeten vooruit- of terugdraaien. Je valt dan moeilijk in slaap en hebt een paar slechte nachten, totdat je lichaam aan de tijd in de andere tijdzone gewend is geraakt. Sommige mensen slikken dan melatoninepillen om de hersenen sneller te laten wennen. Melatonine is een hormoon uit de pijnappelklier, in de hersenen, dat de biologische klok helpt.

Het woord ‘jetlag’ komt van het Engelse begrip ‘jet lag’ (‘achterstand door straalvliegtuig’). Het Engels heeft hier nogal minder letters dan onze taal nodig! De synoniemen hieronder zijn niet zo bekend.

Ook circadiaan syndroom, desynchronose.