Een Luthersch theoloog van Melanchtoniaansche richting, geboren 14 December 1586 in Medelbye, Silezië. Hij studeerde in Helmstadt.
Bij een studiereis van 4 jaren door Duitschland, België, Engeland en Frankrijk leerde hij de Gereformeerde, maar ook de Catholieke leer kennen en werd, in zijn vaderland teruggekeerd, professor te Helmstadt 1614. Hij was een veelzijdig ontwikkeld man, die tegenover de strijdlustige orthodox-Luthersche theologen een eigenaardig ironisch standpunt innam.
Hij wilde geen vereeniging van verschillende kerken, maar wel wederzijdsche erkenning. Als grondslag van die wederzijdsche erkenning stelde hij nevens de Heilige Schrift als primair beginsel de uitspraken der oecumenische conciliën der eerste 5 eeuwen als secundair beginsel.
Vandaar dat hij de meening was toegedaan, dat de Christelijke kerken in zake het fundament het alle eens waren. Dit alles toonde Calixt aan met een wijdloopigheid, welke niet bijzonder aantrok.
Het was zijn kardinale fout, dat hij schreef, alsof sinds de eerste 5 eeuwen niets geschied was. Men kan een tijdperk van 10 eeuwen met zijn ontwikkeling niet overslaan.
De voornaamste geschriften van Calixt waren:1° een soort Encyclopaedie.
2° 15 verhandelingen over de belangrijkste hoofdstukken der Christelijke religie (1611).
3° Kort begrip der Theologie (1619).
4° Antwoord aan een zekeren Neuhaus, die tot de Roomsch-Catholieke kerk was overgegaan.
5° Een beschouwing over de moraal (1634): „de wetenschap van het handelen van den wedergeborene”.
6° Over de twee vragen, of de verborgenheid der Drieëenheid uit de boeken van het Oude Testament bewezen kan worden.
7° Over de verschillen in de leer tusschen Lutherschen en Gereformeerden. Die verschillen waren volgens Calixt niet van dien aard, dat er geen vereeniging zou kunnen plaats vinden.
8° Over de verbonden, geschreven naar aanleiding van Coccejus’ Theologie.
De strenge Lutheranen namen het Calixtus zeer kwalijk, dat hij zoo schreef. Men beschuldigde hem van Krypto-Calvinisme en zijn gansche pogen werd gebrandmerkt met den naam van Syncretisme. Er ontstond een heftige strijd, waarin Abraham Calovius voorop ging. In 1656 stierf Calixt. Het doel der strenge Lutheranen om een kerkelijk vonnis uit te lokken tegen Calixt was niet gelukt. De strijd duurde voort onder voor- en tegenstanders, maar ontaardde langzamerhand in het voeren van processen wegens beleedigingen. Wel een bewijs, dat de strijd in die dagen zeer hartstochtelijk gevoerd werd.
