Christelijke encyclopedie

F.W. Grosheide (1926)

Gepubliceerd op 29-12-2019

Azijn

betekenis & definitie

of edik is een zure vloeistof (azijnzuur verdund met veel water), die ontstaat door de werking van een bacterie (bacterium aceticum), die in de lucht voorkomt, op wijn, bier, en in ’t algemeen op zeer verdunde sterke dranken. Bekend is het, dat lichte wijnsoorten en bier, aan de lucht blootgesteld, reeds vanzelf zuur worden en in edik overgaan; dit is echter niet het geval, wanneer zij in goed-gevulde en goedgesloten flesschen bewaard worden, wijl de bovengenoemde azijnbacterie tot vorming van azijn uit alcohol vrije zuurstof noodig heeft.

Om azijn te maken, gebruikt men de door onzen landgenoot Hermann Boerhaave (1668—1738) uitgevonden snelazijnbereiding, waarbij men verdunde alcohol druppelsgewijze over houten krullen laat vloeien; er ontstaat dan verdund azijnzuur (acidum aceticum). Wanneer de vorming van azijn te langzaam verloopt ofwanneerdeazijnmeerdan 94 procent water bevat, ontwikkelen zich daarin azijnaaltjes (anguillula aceti), dat zijn draad- of spoelwormen die slechts 2 millimeter lang zijn en den azijn bederven.

Door den azijn tot 46° C. te verwarmen worden ze vernietigd. Ook door droge destillatie van hout wordt azijn verkregen, die veel als tafelazijn gebruikt wordt.

Azijn moet men bewaren in glazen of porceleinen vaten en zoo weinig mogelijk met metalen in aanraking brengen. De azijn, dien de Joden gebruikten, ook bij hun maaltijden (Ruth 2 : 14), was waarschijnlijk uitsluitend wijnazijn.

Het is niet zeker of de Israëlieten ook bier en den daarvan afkomstigen azijn gekend hebben; de woorden bier en bierazijn komen niet in den Bijbel voor, hoewel de oude Egyptenaren reeds bier brouwden uit gerst. Edik was den Nazireërs verboden (Num. 6 : 3).

In Ps. 69 : 22 klaagt David dat zijn vijanden hem in zijnen dorst edik te drinken hadden gegeven, en volgens Matth. 27 : 34 gaven de krijgsknechten Jezus edik met gal gemengd. Aan het kruis werd den Heiland een spons gevuld met edik toegereikt (Matth. 27:48).

In Spr. 10 : 26 wordt de bijtende werking van edik op de tanden vermeld en in Spr. 25 : 20 de ontledende invloed van edik op salpeter. De scheikundige formule van azijnzuur is CH3COOH of C2H4O2.