Christelijke encyclopedie

F.W. Grosheide (1926)

Gepubliceerd op 29-12-2019

Antithese

betekenis & definitie

Onder these verstaat men in het algemeen het gestelde, de bewering of leerstelling, die bewezen moet worden, zoo is antithese het tegengestelde b.v. van begrippen, die oratorisch met nadruk tegenover elkander worden gesteld in parallelle zinsdeelen. Door vergelijking met het tegengestelde wordt een begrip duidelijker voorgesteld.

Een bijzonder soort van antithese is de zoogenaamde Antimetabole b.v. ik leef niet om te eten, maar om te leven eet ik. Het werken met tegenstellingen is dus uit stilistisch oogpunt dikwerf van belang.

In ons politiek taalgebruik heeft het woord antithese zijn intrede gedaan doordat Dr. Kuyper het oog opende voor de tegengestelde uitgangspunten, die de politieke beschouwingen ter linker- en ter rechterzijde beheerschen.

Ter linkerzijde wordt het uitgangspunt genomen in overeenstemming metdewijsgeerige richtingen onzer dagen in het menschelijk subject, dat zelve zal bepalen, hoe het menschelijk leven zal worden ingericht ook op politiek gebied, terwijl ter rechterzijde het uitgangspunt ook voor het politieke leven gezocht wordt in de ordinantie Gods. Als zoodanig heeft het woord in de laatste tientallen jaren in den politieken strijd in ons vaderland een grooten rol gespeeld, daar het diende om de tegenstelling in wereld- en levensbeschouwing op politiek gebied tusschen rechter- en linkerzijde aan te duiden.

Indien zin spreekt men dan ook met voorliefde van „de antithese” zonder eenige nadere aanduiding.