Geb. Groningen 23 februari 1831, overl.
Den Haag 10 juli 1915. Aanvankelijk was hij werkzaam op het bankierskantoor van zijn vader te Groningen, ontving aldaar lessen van C. B. Buys, later van J. H. Egenberger.
Na 1866 legde hij zich geheel toe op de schilderkunst onder leiding en invloed van J. W. Bilders en W. Roelofs. Raadgevingen van L. Alma Tadema.
In 1867-1869 was hij te Brussel werkzaam (tijdelijk op Norderney 1868), daarna vestigde hij zich in Den Haag (Scheveningen). Belangrijk zeeschilder; tevens beroemd door zijn schilderen van het Panorama van Scheveningen in 1880-1881, thans het Museum ‘Panorama Mesdag’ in Den Haag; hij heeft ook geaquarelleerd, geëtst en gelithografeerd. Heeft ook portretten en een enkel stadsgezicht geschilderd. Was voorzitter van ‘Pulchri Studio’, bankier en kunstverzamelaar (schonk in 1903 zijn collectie aan de Staat, thans bekend als Rijksmuseum Mesdag in Den Haag). Gaf les aan J. Croiset van der Kop, Ch.
L. Levoir, M. J. Nefkens en G. A. Mangold; raadgevingen aan B.
R. Akersloot-Berg, C. D. L. Artz, B. E. van Houten, A.
Keus, A. L. Koster, H. van Steenwijk.Tentoonstellingen Amsterdam, Den Haag en Groningen 1849: aanvankelijk veel landschappen, na 1862 meer en meer zeegezichten, strandgezichten met vissersschepen bij Scheveningen; enz.
AMSTERDAM -Rijksmuseum: boten op het strand bij Scheveningen; kalme zee; Scheveningse bommen voor anker; pinken in de branding; strand met boten en schelpenvissers; de vuurtoren van Scheveningen; maneschijn op zee; zee met schepen; vuurtoren in de branding; twee portretten; vissersschepen in de branding (aquarel). -Rijksprentenkabinet: tekening(en). -Stedelijk Museum: enige zeegezichten met schepen; nacht aan het strand; enz. (bruiklenen), ARNHEM -Gemeentemuseum: landweg. DORDRECHT -Dordrechts Museum: garnalenvissers; vissersvaartuigen in de branding. -Rijksmuseum Van Bilderbeek-Lamaison: bommen op het strand, DEN HAAG Gemeentemuseum: de boerderij Meerdervoort bij Den Haag; op Zorgvliet; enige zeegezichten. -Panorama Mesdag: het beroemde panorama en een belangrijke collectie schilderijen, aquarellen en tekeningen. -Rijksmuseum H. W. Mesdag: winter aan het strand te Scheveningen; de aanlegplaats te Vlissingen; zomeravond te Scheveningen; in gevaar; onstuimige zee; voorstudie voor het Panorama; de nieuwe havenwerken te Enkhuizen; avond; ondergaande zon te Scheveningen; nacht met maanlicht; Noordzee (aquarel); zeegezicht (krijttekening); pinken op zee. HAARLEM -Frans Halsmuseum: vóór het onweer. -Teylers Stichting: avondstond op zee. KAMPEN -Gemeente: bomschuiten aan het strand.
LEEUWARDEN -Fries Museum: strandgezicht; zee bij avond. MIDDELBURG -Zeeuws Museum: kalme zee; terug van de visvangst, oss -Jan Cunenmuseum: vissersschepen in de branding. ROTTERDAM Museum Boymans-van Beuningen: zonsopgang aan de Hollandse kust; de terugkeer van de reddingboot; Noordzee bij storm, UTRECHT -Centraal Museum: vissersboten op zee; vissersschepen aan het strand. -Nederlands Spoorwegmuseum: gezicht op Scheveningen met een stoomtram (1895).
Kunstkronijk 1872 (bldz. 62) en 1876 (bldz. 82); Elsevier I, 1891 (A. C. Croiset van der Kop, bldz. 429-444) en L, 1915 (Kroniek); Onze Kunst I, 1901 (bldz. 66-68) en XXVIII, 1915 iW. Steenhojj) bldz. 61-65); Maandblad der Gent. ’s-Gravenhage 19, 1964 (no. 12, bldz. 1-32).
C. Vosmaer: 'Onze hedendaagsche schilders’, Den Haag 1881; Ph. Zilcken: ‘H. W. Mesdag’, Leiden 1896; Schildersboek H1898 (A. C.
Croiset van der Kop, bldz. 35-58); ‘De meesterwerken van H. W. Mesdag’, Den Haag 1908; Colmjon-Scheen: ‘De Haagse School’, Rijswijk 1950; W. J. de Gruyter: ‘De Haagse School’ (deel I), Rotterdam 1969.
Gram 1880; Luns; Lurasco; Marius; Plasschaert; Scheen 1946 en 1970; Thieme-Becker; Van Hall I, II en port.; Waller; Wurzbach.
