Colitis ulcerosa is net zoals de ziekte van Crohn een chronische inflammatoire darmziekte. De naam verklaart het ziektebeeld: Colon betekent dikke darm, -itis betekent ontsteking en ulcera is een zweer. Er ontstaat dus een zweer in de dikke darm, vrijwel altijd begint deze in de endeldarm (laatste stuk darm).
De ontsteking leidt tot buikpijnklachten in de vorm van buikkrampen, opgezette buik en diarree. Bij een heftigere reactie kan er ook rectaal bloed- en slijmverlies ontstaan en algemene verschijnselen zoals malaise, gewichtsverlies en koorts. Bij Colitis ulcerosa blijft de ontsteking beperkt tot de mucosa (slijmvlies aan de binnenkant) van de darm en is het een aaneengesloten gebied, in tegenstelling tot de ziekte van Crohn waarbij de gehele darmwand op meerde plaatsen kan worden aangetast. Het manifesteert zich meestal tussen het 30e en 40e levensjaar en de oorzaak is vooralsnog onbekend maar immunologische en genetische factoren lijken een rol te spelen. Erythema nodosum kan ontstaan als bijkomend verschijnsel, dit zijn vast aanvoelende noduli meestal op de onderbenen. Bij een lang bestaande ontsteking bestaat er een verhoogde kans op een colon carcinoom. In Nederland zijn er ongeveer 30.000 mensen met Colitis ulcerosa. Een interessant feitje is dat dit de enige ziekte is waarbij roken soms helpt om de klachten te verminderen.
