stad in Lydië aan de W.kust van Klein-Azië bij de mond van de rivier de Kaystros. E. heeft een lange geschiedenis.
Het behoorde tot de 12 oude Ionische steden. In 555 werd het onderworpen door Croesus. Na de val van het Lydische rijk kwam de stad onder Perzische heerschappij. Door Alexander de Grote kwam E. onder het Grieks-Macedonische bestuur. In 287 verlegde koning Lysimachus de stad in de laagte tussen de steile Koressus (nu Bulbul Dagh) in het Z. en de Pion (Panajir Dagh) in het O. Na de dood van Attalus II kwam E. aan Rome en werd de hoofdstad van de provincie Asia. De stad werd geteisterd door een aardbeving tijdens keizer Tiberius. — Later is de stad achteruit gegaan door het dichtslibben van de haven en het aangroeien van de kust; E. kwam in verval en ging ten slotte onder. De ruïnes liggen bij een dorp Ajasoluk (van hagios theologus, een naam aan de apostel Johannes gegeven).Het E. in de dagen van Paulus was de eerste metropolis van Azië, door de geniale generaal en opvolger van Alexander de Grote, de Diadoche-koning Lysimachus, opnieuw gebouwd. Het ademde de geest van het laat-Griekse internationalisme, en was met Jeruzalem en Athene één van de drie heiligste steden van de Oudheid. Met zijn Artemisium, het heiligdom voor Diana, was E. een middelpunt voor oosterse mysteriën en Aziatische cultus. De tempel, waarin Artemis (zie aldaar) vereerd werd, behoorde tot de 7 wereldwonderen. Deze tempel is opgegraven door Wood, terwijl later Hogarth het voetstuk van het beeld der godin vond; daaronder waren schatten verborgen, toen de tempel gebouwd werd, om de godin, waarvan het beeld uit de hemel was gevallen (Hand. 19 : 35), gunstig te stemmen. Naar de Artemiscultus heette de stad neocoris — tempelbewaarster (Hand. 19 : 35), een eretitel, die door Rome bij senaatsbesluit verleend werd aan een stad, die ter eer van de keizer een tempel oprichtte en spelen instelde. De stad had in Paulus’ dagen een senaat, een volksvergadering (Hand. 19 : 30) en een schrijver (19 : 35) die deze vergadering leidde; deze ambtenaar controleerde ook de in de tempel gevestigde bank. Paulus heeft E. tweemaal bezocht: eerst in de herfst van 52 van Corinthe uit (Hand. 18 : 18 en 19); daarna in het voorjaar van 54; hij heeft toen eerst 3 maanden in de synagoge gepredikt, Hand. 19 : 8, en daarna 2 jaren in een gehoorzaal van Tyrannus, Hand. 19 : 10. Wellicht is Paulus ook nog een derde maal in E. geweest.
