Wat is de betekenis van Onverlaat?

onverlaat - Zelfstandignaamwoord 1. inslechte persoon Woordherkomst afgeleid van verlaat ?? met het voorvoegsel on-

(verouderd) slecht iemand; gemene kerel. Eensklaps roept eene stem achter mij: ‘Schelm! Deugniet! Onverlaat!’ (Domien Sleeckx, Op ’t Eksterlaar, 1863) Wee, wee den snooden onverlaat, Wiens hart voor ’t vaderland, Op dezen heil’gen dag, niet brandt. (H.A. Spandaw, Gedichten, 1937)

Uit de spreektaal is dit woord geheel verdwenen. In de schrijftaal wordt het nog wel gebruikt voor: snoodaard, schurk. Het is eigenlijk het deelwoord van een thans geheel verouderd werkwoord verlaten dat: vergiffenis schenken betekende. Onverlaten was dus hij aan wie geen vergiffenis kon worden geschonken. In een reisjournaal uit de zeventiende eeu...

skurk, booswig.

...

m. (...laten), door en door slechte kerel, snoodaard.

m. onverlaten (door en door slecht mens, booswicht, snoodaard).

('onvərla:t) m. (...laten) niet verlaten, niet vergeven ~ aflaat] slecht mens, booswicht, snoodaard : een brutale -.

Vroeger bet. verlaten vergeven (vergelijk aflaten): „ Verlaat ons onze schulden, gelijk ook wij verlaten onzen schuldenaren.” Aan een verlaten misdadiger was de straf dus kwijtgescholden, maar aan een onverlaten boef niet; een „onverlatene” was dus een slecht mensch. Later begreep men de afkomst niet meer en sprak men van ee...